Loại trừ bệnh sốt rét

Biện pháp phòng bệnh sốt rét. Ảnh: internet

Với những kết quả đã đạt được, Việt Nam có cơ hội loại trừ sốt rét vào năm 2030. Đây là mục tiêu nhiều nước đang mơ ước. Bởi, trong năm 2022, thế giới còn ghi nhận 249 triệu ca sốt rét và 608.000 ca tử vong.

Tuy nhiên, chúng ta cũng đang phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức khi vẫn còn 17 tỉnh, thành phố chưa loại trừ được sốt rét. Sốt rét vẫn còn lây truyền tại chỗ, mặc dù, số thôn, bản có lây truyền tại chỗ ngày càng được thu hẹp.

Theo chuyên gia dịch tễ, để loại trừ được bệnh sốt rét, tất cả các ca bệnh, ổ bệnh phải được điều tra, xét nghiệm chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và xử lý muỗi bằng phun tồn lưu, tẩm màn hóa chất và truyền thông cho người dân. Song, hiện nay, việc chẩn đoán xét nghiệm ở tuyến cơ sở gặp khó khăn do không có điểm kính hiển vi hoặc có kính nhưng xét nghiệm viên lâu ngày không nhìn thấy ký sinh trùng sốt rét nên kỹ năng phát hiện cũng giảm dần.

Mặt khác, Việt Nam đang phải đối diện với không ít khó khăn, thách thức. Hiện, chúng ta còn trên 6 triệu dân sống trong vùng sốt rét lưu hành. Vì là nước nhiệt đới, nhiều rừng núi nên véc tơ gây bệnh phát triển, khó kiểm soát, khó tiêu diệt véc tơ. Chưa kể iện tượng muỗi kháng hóa chất ngày càng gia tăng.

Ngoài ra, việc quản lý dân di biến động cũng rất phức tạp mà ngành y tế không thể đảm đương được, cần có sự tham gia của chính quyền địa phương, các ban, ngành, đoàn thể. Sốt rét ngoại lai đang có xu hướng tăng, nhất là sốt rét từ người đến từ châu Phi.

Trong khi kinh phí, nhân lực trong phòng chống sốt rét bị cắt giảm, do nguồn tài trợ từ các tổ chức quốc tế giảm dần khi dịch giảm. Điều này sẽ dẫn đến khoảng trống thiếu hụt nguồn lực tài chính cho công tác giám sát véc tơ và giám sát ca bệnh.

Thực tế cho thấy, cán bộ, nhân viên cơ quan phòng chống sốt rét còn thiếu về số lượng và yếu, nhất là tuyến huyện, xã không đủ người để giám sát chủ động véc tơ, điều tra ca bệnh, ổ bệnh và tuyên truyền, vận động người dân. Vì vậy, nguy cơ sốt rét quay trở lại khi có ca bệnh ngoại lai hoặc thể ẩn (asymtomatic) phát bệnh lây thành dịch, do không được phát hiện sớm và xử lý thụ động không kịp thời.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo, bệnh sốt rét không chỉ tiếp tục gây ra những nguy hiểm trực tiếp tới sức khỏe và thiệt hại tới tính mạng con người mà còn khiến kéo dài vòng luẩn quẩn về sự bất bình đẳng trong xã hội.

Để hoàn thành được mục tiêu loại trừ bệnh sốt rét ở Việt Nam vào năm 2030, nhân ngày thế giới phòng chống bệnh sốt rét (25/4) năm 2024, chúng ta lấy chủ đề "Dồn tổng lực về đích để loại trừ sốt rét tại Việt Nam", nhằm tăng cường sự tiếp cận các dịch vụ y tế để phòng chống bệnh sốt rét.

Theo đó, Chính phủ xây dựng chiến lược loại trừ sốt rét để huy động sự tham gia của toàn xã hội và đầu tư ngân sách của địa phương thay thế nguồn viện trợ; duy trì tính bền vững. Củng cố và sắp xếp lại hệ thống cán bộ làm công tác chuyên môn, hệ thống xét nghiệm, giám sát ca bệnh; lồng ghép hệ thống điều trị trong y tế, chủ động giám sát và phòng chống véc tơ; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, các nghiên cứu khoa học trong loại trừ bệnh sốt rét.

Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông, vận động chính sách để người dân nâng cao ý thức, cùng chủ động phòng bệnh sốt rét, ngủ màn/màn tẩm hóa chất diệt muỗi thường xuyên, nhất là khi ngủ ở nương rẫy, trong rừng. Khi bị sốt, sốt rét, người dân hãy đến các cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm và điều trị kịp thời.

Thanh Thảo