Xe tăng Abrams đã đến Ukraine: Liệu có thể tạo ra sự khác biệt?

M1 Abrams đến sớm

Báo New York Times dẫn lời hai quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên cho biết thêm rằng nhiều xe tăng M1 Abrams sẽ tiếp tục được gửi đi trong những tháng tới. Họ nói rằng số hàng được chuyển đến Ukraine hôm thứ Bảy tuần trước là số hàng đầu tiên trong số 31 chiếc mà chính quyền Tổng thống Joe Biden đã hứa cung cấp cho Ukraine.

Một chiếc xe tăng Abrams tại Trường Thiết giáp Quân đội ở Fort Benning, bang Georgia (Mỹ) đang huấn luyện bắn đạn thật hồi tháng 4/2022. Ảnh: Business Insider

Về phía Ukraine, Tổng thống Zelenskyy không cung cấp số lượng chi tiết trong một bài đăng trên kênh Telegram của mình. Thay vào đó, ông chỉ viết: “Tin tốt từ Bộ trưởng (Bộ Quốc phòng) Umerov. Abrams đã ở Ukraine và đang chuẩn bị tăng viện cho các lữ đoàn của chúng tôi”, đồng thời nói thêm rằng ông “biết ơn các đồng minh”.

Nhưng các quan chức Mỹ tiết lộ với báo New York Times rằng, hai trung đội xe tăng đã được chuyển đến Ukraine trong chuyến giao hàng thứ nhất của đợt chuyển giao đầu tiên. Con số đó nhìn chung sẽ vào khoảng từ 8 đến 10 xe tăng.

Nếu những tin tức mà báo giới phương Tây cung cấp là chính xác, thì đây có thể là một sự viện trợ lớn đối với Ukraine. Những chiếc xe tăng này đã đến kịp thời để có thể sử dụng trong nỗ lực tăng cường phản công, khi các lực lượng Kiev đang tìm cách khai thác một lỗ hổng gần đây trong tuyến phòng thủ của Nga ở Zaporizhzhia.

Quân đội Mỹ bắt đầu huấn luyện lực lượng Ukraine vào cuối mùa xuân, tiến hành khóa học rút gọn kéo dài 12 tuần để vận hành xe tăng M1 Abrams tại các căn cứ quân sự Mỹ ở Đức.

Quyết định viện trợ xe tăng M1 Abrams của Mỹ cũng được cho rằng sẽ kích hoạt việc chuyển giao từ các quốc gia châu Âu vài chục xe tăng Leopard do Đức sản xuất, điều mà Berlin không sẵn lòng cho phép nếu không có cam kết tương tự từ Washington.

M1 Abrams mạnh cỡ nào?

Xe tăng tiên tiến của phương Tây và các loại xe bọc thép khác đã trở thành tâm điểm trong các cuộc tranh luận giữa các nhà lãnh đạo quân sự Ukraine và những người ủng hộ họ ở Lầu Năm Góc, một số người muốn Kiev sử dụng thiết bị này một cách tích cực hơn trong xung đột.

Các nhà lãnh đạo quân sự Ukraine, những người ban đầu cố gắng làm theo cách tiếp cận của Mỹ nhưng phải đối mặt với thất bại do các bãi mìn và các cuộc tấn công trên không của Nga, sau đó đã chuyển sang cách tiếp cận dần dần và vấp phải sự chỉ trích từ một số nhà quan sát phương Tây.

Tuy nhiên, Abrams, một trong những loại xe tăng hiện đại nhất thế giới, có một số lợi thế kỹ thuật có thể khiến chúng trở nên hữu ích hơn đối với Ukraine so với các loại xe tăng phương Tây khác.

Ben Barry, cựu chỉ huy xe tăng người Anh, hiện là chuyên gia về tác chiến trên bộ của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) ở London, cho biết xe tăng Abrams sẽ có một số tác động và mang lại nhiều lợi thế, đặc biệt là so với các xe tăng Leopard 1 cũ mà Ukraine được tặng.

Mang theo ê kíp 4 người, M1 Abrams lần đầu tiên được triển khai tham chiến vào năm 1991. Cỗ chiến xa này có lớp giáp dày, pháo chính 120 mm với khả năng bắn nhiều loại đạn xuyên giáp khác nhau và hệ thống nhắm mục tiêu tiên tiến, bánh xe dày và động cơ tua-bin công suất 1.500 mã lực với tốc độ tối đa khoảng 68 km/giờ.

Các kíp lái được phỏng vấn trong một bài đánh giá của Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ (US. GAO) năm 1992 sau Chiến tranh vùng Vịnh đã ca ngợi khả năng sống sót cao của M1 Abrams và cho biết "một số kíp lái M1A1 cho biết đã bị bắn trực diện từ xe tăng T-72 của Iraq nhưng chỉ chịu thiệt hại tối thiểu”.

Động cơ mạnh mẽ của M1 Abrams có thể đẩy xe tăng vượt qua hầu hết mọi địa hình, dù tuyết dày hay bùn dày, Kevin Butler, cựu trung úy quân đội Mỹ, từng là chỉ huy trung đội xe tăng M1 Abrams, cho biết. Butler nhớ lại một cuộc diễn tập vào cuối những năm 1990 tại Fort Stewart, Georgia, nơi ông đã lên tiếng lo ngại về việc xe tăng bị mắc kẹt. “Nhưng cuối cùng, Abrams thậm chí còn không nhận thấy bùn”, Butler nói.

Abrams có thể tạo ra bước ngoặt?

Những tính năng ưu việt của M1 Abrams có thể tạo ra cú hích tinh thần cho binh sĩ Ukraine. Nhưng sẽ là quá sớm và quá lạc quan nếu nói rằng loại chiến xa này sẽ tạo ra bước ngoặt trên chiến trường Ukraine.

Các cựu sĩ quan quân đội cấp cao của Mỹ cho biết có thể phải mất một thời gian trước khi M1 Abrams được đưa ra chiến trường, vì quân đội Ukraine trước tiên phải đảm bảo rằng họ có các yếu tố hỗ trợ cần thiết và quyết định địa điểm và thời điểm các phương tiện này sẽ hoạt động hiệu quả nhất.

Ben Hodges, một tướng Mỹ về hưu, người từng chỉ huy lực lượng xe tăng của Mỹ ở châu Âu, cho biết: Cho đến lúc đó, có khả năng vị trí của các xe tăng sẽ phải được giữ bí mật tuyệt đối vì lực lượng Ukraine không muốn mất chúng trước các cuộc tấn công chính xác trước khi M1 Abrams thực sự tham chiến”.

Một chiếc xe tăng M1 Abrams đang được vận hành bởi quân đội Ba Lan. Ảnh: WSJ

Bên cạnh đó, thời tiết cũng là rào cản cực lớn. Khi những cơn mưa mùa thu đang đến gần, mặt đất sẽ sớm trở nên lầy lội, khiến xe bọc thép di chuyển qua cánh đồng trở nên khó khăn hơn nhiều.

Ngoài ra, những tháng đầu tiên của cuộc phản công, khi Ukraine tiến lên với xe tăng Leopard II của Đức và xe chở quân vũ trang của Mỹ, diễn biến chiến trường cho thấy xe bọc thép của phương Tây là mục tiêu hàng đầu của lực lượng Nga. Máy bay không người lái thường nhanh chóng phát hiện các xe bọc thép, báo hiệu vị trí của chúng cho các đơn vị pháo binh và trực thăng, sau đó nhắm vào chúng một cách hiệu quả.

Thiếu tướng Kyrylo Budanov, người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự HUR của Ukraine, gần đây cho biết trong một cuộc phỏng vấn với một trang tin quân sự rằng các bãi mìn đã chứng tỏ là trở ngại lớn cho các phương tiện có bánh xích như xe tăng. Ông nói, ngay cả thiệt hại tối thiểu cũng có thể vô hiệu hóa bánh xe và xích, khiến các phương tiện mắc kẹt, sau đó chặn đường về phía trước của chính đơn vị mình.

Do đó, các quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ đã nhiều lần cảnh báo rằng không một hệ thống vũ khí đơn lẻ nào có thể thay đổi cục diện cuộc xung đột Ukraine vì tính phức tạp của các vũ khí hiện đại này. Đó là chưa kể, số lượng xe tăng mà Ukraine nhận được là quá ít so với nhu cầu.

Đại tá quân đội Áo, Markus Reisner, người đang theo dõi chặt chẽ cuộc xung đột Nga - Ukraine tại Học viện quân sự quốc gia Áo, cho biết Ukraine cần ít nhất 300 xe tăng phương Tây để phản công, nhưng cho đến nay Kiev chỉ nhận được khoảng một nửa trong số đó.

Quang Anh