Việt Nam đã trở thành một 'quốc gia dẫn đường'

Đại sứ Algeria tại Việt Nam Boubazine Abdelhamid. (Ảnh: Đại sứ quán Algeria tại Việt Nam)

Đó là chia sẻ của ông Abdelhamid Boubazine, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Algeria tại Việt Nam trong cuộc trao đổi với Cổng thông tin điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.

Phóng viên (PV): Thưa Đại sứ, Ngài có thể chia sẻ về những dấu ấn quan trọng trong quan hệ ngoại giao, hữu nghị, truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước Việt Nam và Algeria trong hơn 60 năm qua?

Đại sứ Algeria Abdelhamid Boubazine: Trước khi nói về 60 năm đã trôi qua kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, tôi nghĩ chúng ta cần lội ngược dòng thời gian từ rất lâu trước đó nữa để nói về mối quan hệ lịch sử hữu nghị, đoàn kết giữa Việt Nam và Algeria.

Vào những năm 1940, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm Algeria và đã gặp các nhà lãnh đạo của phòng trào dân tộc Algeria.

Năm 1950, công nhân bến tàu Algeria đã biểu tình đoàn kết với nhân dân Việt Nam khi đang đấu tranh giành độc lập.

Ngày 30/3/1958 tại hầu hết các thị xã, thành phố lớn ở miền Bắc Việt Nam, các cuộc mít tinh, tranh luận đã được tổ chức hưởng ứng Ngày đoàn kết toàn Á-Phi với Algeria, yêu cầu chấm dứt chiến tranh xâm lược Algeria và yêu cầu thực dân Pháp tôn trọng nền độc lập của nhân dân Algeria.

Các đoàn thanh niên, tổ chức phụ nữ, đoàn kịch, đoàn chiếu phim, Ủy ban Thể dục Thể thao Hà Nội và các nhà tổ chức hội chợ, triển lãm đã tổ chức nhiều sự kiện, nhiều buổi bán vé để quyên góp tiền gửi sang Algeria nhằm giúp đỡ người dân Algeria.

Việt Nam đã công nhận Chính phủ lâm thời Cộng hòa Algeria vào ngày 26 tháng 9 năm 1958, một tuần sau khi Algeria công bố.

Ngày 13 tháng 12 năm 1958, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp phái đoàn Chính phủ lâm thời Cộng hòa Algeria tại Hà Nội. Các phái đoàn khác như đoàn bộ trưởng Algeria, đoàn phụ nữ, sinh viên Algeria và đội tuyển bóng đá quốc gia của Mặt trận dân tộc giải phóng đã đến thăm Việt Nam vào các năm 1959, 1960 và 1961.

Sau khi Algeria giành độc lập vào năm 1962, quan hệ giữa hai nước đã có những bước phát triển trong lĩnh vực hợp tác kinh tế, kỹ thuật và tài chính. Nhiều thỏa thuận đã được ký kết, đặc biệt là trong những năm 1970 sau chiến thắng của nhân dân Việt Nam trước đế quốc Mỹ và sự thống nhất đất nước vào năm 1975.

Hai nước đã thực hiện nhiều đoàn trao đổi cấp cao thông qua các chuyến thăm của cả hai bên và các cuộc tiếp xúc trong khuôn khổ các tổ chức quốc tế. Tổng thống Houari Boumediene thăm Việt Nam vào tháng 3 năm 1974 và Tổng thống Liamine Zeroual và Abdelaziz Bouteflika lần lượt thăm cấp nhà nước tới Việt Nam vào tháng 10 năm 1996 và tháng 10 năm 2000.

Về phía Việt Nam, bà Nguyễn Thị Bình đã lưu trú tại Algeria năm 1973, ngay sau khi Hiệp định Hòa bình Paris được ký kết. Chủ tịch nước Nguyễn Hữu Thọ thăm Algeria vào tháng 8 năm 1973 và đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ Việt Nam do Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu, thăm Algeria năm 1976.

Kể từ năm 1990, quan hệ giữa hai nước có bước phát triển mới. Chuyến thăm Algeria tháng 5 năm 1990 của Chủ tịch nước Võ Chí Công đã làm cho các chương trình hợp tác kỹ thuật và trao đổi thương mại mới được thông qua. Bà Nguyễn Thị Bình, Phó Chủ tịch nước Việt Nam, đã ở Algeria từ ngày 21 đến 24/2/1994.

Sau đó, trong thập kỷ 2010 - 2020, quan hệ Algeria-Việt Nam đã trải qua sự phát triển đáng kể, đặc biệt được đánh dấu bằng việc tổ chức các phiên họp lần thứ 9, 10 và 11 của Ủy ban Hợp tác hỗn hợp và sự trao đổi dày đặc các chuyến thăm các cấp giữa hai bên.

Đại dịch COVID-19 đã tác động tiêu cực đến việc trao đổi các chuyến thăm cũng như trao đổi thương mại giữa hai nước. Nhiều chuyến thăm cũng như việc tổ chức phiên họp thứ 12 của Ủy ban Hợp tác hỗn hợp đã bị hoãn lại.

Sau khi đại dịch kết thúc, quan hệ giữa hai nước đã được nối lại với cường độ cao. Tháng 5 năm 2022, Phiên tham vấn chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao lần thứ 3 được tổ chức tại Hà Nội và kỳ họp lần thứ 12 của Ủy ban Hợp tác hỗn hợp và diễn đàn doanh nghiệp đã được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 10 năm 2023. 15 dự thảo thỏa thuận hợp tác đang được đàm phán, liên quan đến các lĩnh vực môi trường, phát triển bền vững và năng lượng tái tạo, khởi nghiệp và doanh nghiệp siêu nhỏ, đầu tư, nước, lưu trữ, y tế, giáo dục, công trình công cộng, các vấn đề xã hội, nuôi trồng thủy sản, quy hoạch nhà ở và đô thị cũng như dự án thành lập hội đồng doanh nghiệp.

Thương mại giữa hai nước tăng trưởng đáng kể, đặc biệt xuất khẩu của Việt Nam sang Algeria đạt hơn 237 triệu USD, tăng 68% so với năm 2022.

PV: Bên cạnh hoạt động chính trị - đối ngoại, kinh tế - thương mại, Đại sứ đánh giá thế nào về vai trò của hợp tác văn hóa và giao lưu nhân dân trong việc tăng cường sự hiểu biết giữa nhân dân hai nước?

Đại sứ Algeria Abdelhamid Boubazine: Theo tôi, sự hợp tác và trao đổi văn hóa giữa các dân tộc rất quan trọng và phải nhận được sự quan tâm đầy đủ vì chúng ta không được giới hạn ở việc trao đổi hàng hóa mà còn phải thúc đẩy quan hệ văn hóa, du lịch và giao lưu nhân loại.

Bên cạnh quan hệ kinh tế và thương mại, hai nước còn thiết lập quan hệ trong lĩnh vực văn hóa, thể thao. Đáng chú ý, hai nước đã hợp tác sản xuất bộ phim “Hoa sen” ra mắt năm 1999. Hiện nay, gần 15.000 học viên ở Algeria đang thực hành ba nhóm võ cổ truyền của Việt Nam.

Giải vô địch Vovinam đầu tiên được tổ chức tại Algeria vào năm 2022. Khoảng 500 vận động viên Algeria đã tham dự giải này. Đại sứ Việt Nam tại Algeria, trong bài phát biểu của mình, đã bày tỏ vui mừng khi được tham dự giải và nhân dịp này đã trao tặng huy hiệu lưu niệm vì sự nghiệp văn hóa, thể thao và du lịch của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho bậc thầy võ thuật Larbi vì những thành tích đặc biệt của ông.

Cuối cùng là việc dàn dựng vở kịch của nhà văn Algeria, Kateb Yacine đã tạo nên một điểm nhấn mạnh mẽ trong quan hệ giữa Việt Nam và Algeria.

Một cảnh trong vở kịch “Người đi dép cao-su”-một dự án sân khấu hợp tác rất thành công giữa Việt Nam và Algeria. (Ảnh: toquoc.vn)

PV: Được công diễn vào hồi tháng 4/2023 tại Việt Nam, vở kịch “Người đi dép cao-su” là một dự án sân khấu hợp tác rất thành công của hai phía Việt Nam và Algeria. Ông đánh giá thế nào về dự án này?

Đại sứ Algeria Abdelhamid Boubazine: Vở kịch này thành công trên nhiều sân khấu thế giới vào đầu những năm 1970 nhưng chưa từng được dàn dựng và biểu diễn ở Việt Nam. Vở kịch “Người đi dép cao su” gồm 8 màn, 1.800 câu thoại với khoảng 150 nhân vật đối thoại và trải dài toàn bộ lịch sử Việt Nam, từ cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40-43 sau Công nguyên) đến các cuộc đấu tranh anh hùng để gìn giữ đất nước qua các thời kỳ khác nhau, cho đến khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời năm 1969. Kateb Yacine đã sống 3 năm tại Việt Nam, từ 1967 đến 1970, những điều ông đã nghe và thấy về Chủ tịch Hồ Chí Minh, về cuộc chiến tranh chống Mỹ kháng chiến ác liệt, đã truyền cảm hứng cho ông tìm hiểu thêm về lịch sử, con người Việt Nam và viết nên tác phẩm này.

Ngay khi đến Hà Nội, tôi đã cùng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Nhà hát Kịch Việt Nam thực hiện các bước để dự án này thành hiện thực. Ngày 15/02/2023, buổi họp báo ra mắt vở diễn được tổ chức tại Nhà hát Kịch Việt Nam và buổi công diễn đầu tiên đã diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội vào ngày 24/04/2023, trước sự chứng kiến của các đoàn ngoại giao, chính quyền Việt Nam, các vị khách quý và công chúng. Vở kịch đã mang lại tiếng vang rất lớn.

PV: Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ đặt dấu chấm hết cho chủ nghĩa thực dân của Pháp tại Đông Dương, mà còn trở thành nguồn cảm hứng lớn lao, tác động mạnh mẽ tới phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới, đặc biệt là ở những nước thuộc địa châu Phi, trong đó có Algeria. Đại sứ đánh giá thế nào về nhận định này?

Đại sứ Algeria Abdelhamid Boubazine: Cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Việt Nam chống lại thực dân Pháp đã tác động trực tiếp đến các phong trào dân tộc chủ nghĩa ở Bắc Phi và công cuộc giải phóng thuộc địa của một số quốc gia trên lục địa châu Phi. Đặc biệt, sức thu hút mạnh mẽ và truyền cảm hứng của chiến thắng vang dội Điện Biên Phủ ngày 7/5/1954 đã có tác động quyết định đối với phong trào chủ nghĩa dân tộc Algeria.

Việt Nam, bằng một cách nào đó, đã trở thành một "quốc gia dẫn đường", theo như cách diễn đạt của Frantz Fanon, một nhà trí thức và nhà hoạt động vì nền độc lập của Algeria, người đã trở thành công dân Algeria, ông viết: “Giữa các dân tộc thuộc địa dường như tồn tại một cách thức truyền đạt thiêng liêng và soi sáng, nghĩa là mỗi một lãnh thổ sau khi được giải phóng, sẽ được tôn vinh trong hàng ngũ của "lãnh thổ tiên phong dẫn đường".

Sự độc lập của một lãnh thổ mới, sự giải phóng của các dân tộc mới được các quốc gia bị áp bức khác cảm nhận giống như một lời mời gọi, một sự khích lệ và một lời hứa.

Chiến thắng của Quân đội Nhân dân Việt Nam đã chứng minh rằng quân đội của một quân đội ngoài châu Âu, phần lớn là nông dân và được chỉ huy bởi một vị tướng chưa từng học trường quân sự lớn, có thể chiếm ưu thế trước quân đội hiện đại của một cường quốc thực dân châu Âu, bất chấp viện trợ vật chất và tài chính đáng kể mà Pháp nhận được từ Hoa Kỳ.

Ngoài Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, như một nhà kiến tạo chủ chốt của "chiến tranh nhân dân" và chiến thắng Điện Biên Phủ, ngay lập tức trở thành một trong những nhân vật chính để học hỏi cho những người theo chủ nghĩa dân tộc ở Bắc Phi và các nhà lãnh đạo tương lai của Mặt trận dân tộc giải phóng. Điện Biên Phủ chính là cú sốc điện, là chất xúc tác tạo ra động lực không thể cưỡng lại được đằng sau phương án quân sự được các lãnh đạo Cách mạng Algeria ưu tiên.

Người đứng đầu Chính phủ lâm thời Algeria đầu tiên, ông Ferhat Abbas đã viết "Điện Biên Phủ không chỉ là một chiến thắng quân sự. Trận chiến này luôn là một biểu tượng, được ví như trận Valmy của các dân tộc thuộc địa. Đó là lời khẳng định của người châu Á và châu Phi trước người châu Âu. Đó là sự xác nhận về nhân quyền trên quy mô toàn cầu".

PV: Đảng và Nhà nước Việt Nam vẫn luôn quan tâm trong việc định hướng, giáo dục tư tưởng của thế hệ trẻ nhằm phát huy giá trị lịch sử của Chiến thắng Điện Biên Phủ 1954. Tại Algeria, có nhiều người biết đến Việt Nam, biết đến chiến thắng Điện Biên Phủ hay không thưa Ngài, nhất là thế hệ trẻ, thế hệ lớn lên khi đất nước có độc lập?

Đại sứ Algeria Abdelhamid Boubazine: Ở Algeria, ai cũng biết đến trận Điện Biên Phủ. Thế hệ đi trước biết đến lịch sử Điện Biên Phủ vì họ sống trong thời đại đó nhưng thế hệ mới kể cả những người sinh ra sau khi giành được độc lập cũng biết đến chiến thắng Điện Biên Phủ vì được giảng dạy trong sách lịch sử ở các trường đại học ở Algeria. Quá khứ hào hùng của dân tộc Việt Nam được nhiều người biết đến ở Algeria. Bản thân tôi thuộc về thế hệ những người luôn theo dõi hàng ngày cuộc đấu tranh anh dũng của nhân dân Việt Nam chống Mỹ trên truyền hình và báo chí.

Đoàn Đại sứ quán Algeria tại Việt Nam thăm tỉnh Điện Biên (Ảnh: Đại sứ quán Algeria tại Việt Nam)

Tôi đã đến thăm Điện Biên Phủ hai lần kể từ khi đến đây và phải nói rằng tôi rất ngưỡng mộ các công trình đã hoàn thành của chính quyền Việt Nam trong việc lưu giữ Trận chiến Điện Biên Phủ và truyền lại quá khứ huy hoàng này cho các thế hệ tương lai.

PV: Theo Đại sứ, hai nước sẽ cần làm gì để thúc đẩy mối quan hệ tốt đẹp này và nên ưu tiên phát triển lĩnh vực nào?

Đại sứ Algeria Abdelhamid Boubazine: Để thúc đẩy hơn nữa quan hệ giữa hai nước, Việt Nam và Algeria phải hoàn thiện và ký kết 15 dự thảo hợp tác đang trong quá trình đàm phán trên tất cả các lĩnh vực hợp tác: Môi trường, phát triển bền vững và năng lượng tái tạo, khởi nghiệp và doanh nghiệp siêu nhỏ, đầu tư, nước, lưu trữ, y tế, giáo dục, công trình công cộng, các vấn đề xã hội, đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, quy hoạch nhà ở và đô thị cũng như thành lập hội đồng doanh nghiệp. Sẽ cần phải thành lập Ủy ban Giám sát trong khuôn khổ cuộc họp Ủy ban Hỗn hợp đề ra càng nhanh càng tốt.

Việc thành lập Hội đồng doanh nghiệp sẽ cho phép các công ty và nhà điều hành kinh tế của hai nước thiết lập liên hệ trực tiếp và ký kết các hợp đồng, quan hệ đối tác và đầu tư.

Ngoài ra, các công ty của cả hai nước phải tham gia các hội chợ và triển lãm được tổ chức ở mỗi nước vì điều này sẽ giúp quảng bá sản phẩm của mỗi nước tốt hơn và ký kết hợp đồng.

Cũng cần phát triển giao lưu văn hóa, thể thao và thanh niên giữa hai nước. Cần ký kết các thỏa thuận hợp tác kết nghĩa giữa các tỉnh của Việt Nam và của Algeria như thỏa thuận đã ký giữa tỉnh Điện Biên và tỉnh Batna.

Cuối cùng, cần duy trì trao đổi các chuyến thăm cấp cao giữa lãnh đạo hai nước để tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Algeria.

PV: Xin cảm ơn Đại sứ!

Mai Hương