Từ dâu tây đến du lịch nước ngoài... Đồng Yen trượt dốc đã 'đánh' vào túi tiền người Nhật thế nào?

Đồng Yen đã trượt giá trong nhiều năm và chạm mức thấp nhất kể từ năm 1990 so với đồng USD vào đầu tuần này. Đồng tiền bị áp lực bởi kỳ vọng rằng, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ phải giữ lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn để kiềm chế lạm phát ở nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Bánh dâu tây là món ăn phổ biến ở Nhật Bản. Tính theo đồng USD, một lát bánh hiện có giá 5,5 USD. (Ảnh: CNN)

Doanh nghiệp "hứng bão"

Đối với Hiroko Ishikawa - một nhà nhập khẩu trái cây tiếp nối doanh nghiệp của cha - sống ở Tokyo, đồng Yen sụt giá đã gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh của cô.

Công ty Japan Fraise của cô chuyên cung cấp dâu tây, bao gồm cả những loại dâu tây nhập khẩu cỡ lớn từ Mỹ. Nông dân địa phương cũng sản xuất dâu tây, nhưng không đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân.

Ishikawa bán dâu cho 400 khách hàng, chủ yếu là các tiệm bánh và bánh kẹo trên khắp đất nước. Đồng Yen giảm đã khiến dâu tây nhập khẩu đắt hơn nhiều so với mức giá trước đây. Cô đã tăng giá bán buôn trái cây nhập khẩu thêm 20% trong hai năm qua. Để duy trì tính cạnh tranh, Ishikawa không chuyển toàn bộ chi phí do biến động tiền tệ sang cho khách hàng của mình mà chọn cách tự gánh chịu một số tổn thất.

Theo chủ doanh nghiệp Japan Fraise, khách hàng của cô đang cố gắng giảm chi phí bằng cách sử dụng loại trái cây nhỏ hơn hoặc chất lượng thấp hơn. Và điều không thể tránh khỏi là một số người đã tăng giá bán bánh, đặc biệt là khi giá các nguyên liệu khác - bột mì, bơ, sữa và trứng - cũng tăng lên.

Nikkei Asia cho hay, chi phí nhập khẩu tăng cao đã đẩy lạm phát lên 3,1% vào năm 2023 - mức cao nhất trong 41 năm.

Vì đâu đến nỗi?

Nội tệ Nhật Bản bắt đầu sụt giảm không ngừng vào đầu năm 2021. Điều đó phần lớn là do Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đã duy trì lãi suất cực thấp trong khi Fed và các ngân hàng trung ương khác cực cao.

Lãi suất cao hơn ở Mỹ và các nước khác có nghĩa là các nhà đầu tư có thể kiếm được lợi nhuận lớn hơn từ khoản đầu tư ở đó so với ở Nhật Bản. Điều này khuyến khích giao dịch chênh lệch giá, trong đó các nhà đầu tư sẽ vay tiền bằng đồng Yen để đầu tư vào các tài sản có năng suất cao hơn, được định giá bằng các loại tiền tệ khác. Điều đó làm suy yếu đồng tiền của nền kinh tế lớn thứ tư thế giới.

Hôm 29/4, đồng Yen đã nhanh chóng suy yếu xuống mức 160 Yen/USD. Ngay sau đó, đồng tiền này đã phục hồi khi BOJ được cho là đã chi tới 59 tỷ USD để mua Yen.

Nigel Green, Giám đốc điều hành của deVere Group -một công ty tư vấn tài chính và quản lý tài sản - nhận định: “Hiệu quả của những biện pháp can thiệp như vậy luôn là chủ đề tranh luận vì chúng thường chỉ mang lại sự cứu trợ tạm thời và có thể không giải quyết được các yếu tố cơ bản thúc đẩy biến động tiền tệ hay sự chuyển động của thị trường".

Có một số lợi ích…

Theo dữ liệu của Refinitiv, đồng Yen đã mất 10% giá trị so với đồng bạc xanh trong năm nay, sau khi giảm 8% vào năm 2023.

Ngay cả sau khi BOJ kết thúc nhiều năm lãi suất âm, với lần tăng lãi suất đầu tiên sau 17 năm vào tháng 3/2024, khoảng cách lớn giữa lãi suất của nước này và nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn tiếp tục tồn tại. Điều này được cho là sẽ khiến đồng Yen yếu đi.

Dù vậy, không thể phủ nhận, Yen suy giảm cũng mang đến một số lợi ích cho nền kinh tế lớn thứ hai châu Á. Đồng Yen yếu đã nâng cao khả năng cạnh tranh xuất khẩu của Nhật Bản, thúc đẩy lợi nhuận doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế.

Đồng tiền suy yếu cũng giúp Nhật Bản trở thành một điểm đến rẻ hơn cho du khách. Trong dịp nghỉ lễ Ngày Quốc tế Lao động, rất nhiều du khách Trung Quốc đã đến Nhật Bản để du lịch, khám phá.

Kit Juckes, chiến lược gia tại Societe Generale viết trong một báo cáo nghiên cứu rằng: “Du lịch là một phần của nền kinh tế".

Không chỉ thế, nền kinh tế lớn thứ tư thế giới cũng là điểm sáng cho các công ty xa xỉ như LVMH. Doanh số bán hàng tại Nhật Bản đã tăng 32% trong quý I/2024, phần lớn nhờ vào khách du lịch Trung Quốc mua sắm ở đây.

Bên cạnh du lịch, đồng Yen yếu đã giúp thúc đẩy thị trường chứng khoán Nhật Bản lên mức chưa từng thấy kể từ những năm 1980 và cải thiện sức hấp dẫn của quốc gia này như một điểm đến đầu tư đối với các tỷ phú như Warren Buffett.

Gia đình bà Sato Hitomi chuẩn bị tới Hawaii. Đây là chuyến du lịch nước ngoài đầu tiên và cũng có thể là cuối cùng của cả gia đình bà. (Nguồn: CNN)

…và rất nhiều nhược điểm

Nhưng đồng Yen giảm giá đã gây ra nhiều tổn thất trong nước, không chỉ đối với các doanh nghiệp nhỏ như Japan Fraise. Nhiều người Nhật cho biết ,du lịch nước ngoài không còn là ưu tiên hàng đầu.

Số người Nhật đi du lịch nước ngoài năm ngoái chỉ ở mức 9,62 triệu người - theo tính toán của CNN dựa trên dữ liệu từ Tổ chức Du lịch quốc gia Nhật Bản. Con số này chưa bằng một nửa so với mức 20,1 triệu khách du lịch được ghi nhận vào thời điểm trước đại dịch Covid-19 năm 2019.

Sean Callow, một chiến lược gia tiền tệ độc lập có trụ sở tại Sydney cho hay: “Những nhược điểm của đồng tiền mềm đã gia tăng trong vài năm qua. Người tiêu dùng Nhật Bản đã quen với sự ổn định về giá cả cũng sẽ bị tổn thương do giá hàng hóa nhập khẩu yêu thích của họ tăng cao. Hầu hết các chuyến du lịch nước ngoài cũng bị hạn chế do chi phí tăng".

Tại sân bay Haneda ở Tokyo, bà Sato Hitomi, 66 tuổi, đang chuẩn bị tới Hawaii (Mỹ) cùng chồng và hai con. Bà đã chuẩn bị tâm lý cho những chi phí phát sinh tăng cao của chuyến đi. Đây là chuyến du lịch nước ngoài đầu tiên và cũng có thể là cuối cùng của cả gia đình bà.

“Tôi đã nghỉ công việc điều dưỡng đã làm suốt 46 năm vào tháng 3 này. Con trai tôi đã lập gia đình và có con. Con gái tôi sẽ kết hôn vào mùa Thu này. Chúng tôi đang ở thời điểm có rất nhiều thứ thay đổi và đó là lý do tại sao tôi muốn đi du lịch. Đây là kỳ nghỉ nước ngoài đầu tiên và có lẽ là cuối cùng của chúng tôi”, bà chia sẻ.

Dường như, từ những người dân như bà Sato Hitomi hay chủ những doanh nghiệp như cô Hiroko Ishikawa, họ chưa nghĩ đến việc đồng nội tệ Nhật Bản sẽ dừng trượt giá. Hiroko Ishikawa chia sẻ: “Hai năm qua là thử thách với tôi. Đây là thời điểm khó khăn và chúng tôi không mong đợi bất kỳ điều kỳ diệu nào trong vài tháng tới".

(theo CNN)

Linh Chi