Trung Quốc thúc đẩy 'nền kinh tế bạc' để hóa giải thách thức dân số già

Người già trong công viên ở thành phố Phụ Dương, tỉnh An Huy, Trung Quốc. Ảnh: CFP

Hôm 15-1, Quốc Vụ viện Trung Quốc (tức chính phủ Trung Quốc) ban hành văn bản hướng dẫn để củng cố ‘nền kinh tế bạc’, vạch ra 26 biện pháp nhằm cải thiện dịch vụ thực phẩm, chăm sóc sức khỏe, giải trí và văn hóa dành cho người già, đồng thời phát triển các cụm công nghiệp sản xuất các sản phẩm dành cho “nền kinh tế bạc”.

Đây là văn bản chính sách đầu tiên dành riêng cho “nền kinh tế bạc”, khi Trung Quốc đối mặt với dân số ngày càng già đi. Mục đích là để chủ động ứng phó với tình trạng già hóa dân số, tạo động lực mới cho phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Theo văn bản hướng dẫn, Trung Quốc sẽ đẩy nhanh việc phát triển các cơ sở dưỡng lão, tối ưu hóa dịch vụ y tế cho người cao tuổi, bao gồm củng cố các khoa lão nói chung và các bệnh viện y học cổ truyền. Văn bản kêu gọi các ngân hàng tăng cường hỗ trợ xây dựng các cơ sở dưỡng lão và các dự án liên quan đến “nền kinh tế bạc”. Ngoài ra, các chính quyền địa phương được phép phát hành trái phiếu đặc biệt để phát triển “nền kinh tế bạc”.

Trung Quốc sẽ tăng cường các dịch vụ văn hóa và thể thao dành cho người cao tuổi, bao gồm việc tổ chức các sự kiện thể thao khác nhau phù hợp với nhu cầu của họ. Trung Quốc lên kế hoạch thành lập khoảng 10 khu công nghiệp tập trung vào nền kinh tế bạc ở các khu vực như Bắc Kinh-Thiên Tân-Hà Bắc, đồng bằng sông Dương Tử và khu vực vịnh lớn Quảng Đông-Hồng Kông-Macao.

Văn bản hướng dẫn cũng đặt ra các biện pháp thúc đẩy các mô hình kinh doanh mới trong lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi, tập trung vào các sản phẩm đổi mới, chăm sóc sức khỏe thông minh, sử dụng robot điều dưỡng và dịch vụ chăm sóc tại nhà cũng như mở rộng ngành công nghiệp thiết bị hỗ trợ phục hồi chức năng.

Hiện tại, quy mô “nền kinh tế bạc” của Trung Quốc ở mức khoảng bảy nghìn tỉ nhân dân tệ, tương đương 6% GDP của đất nước, và có thể đạt 30 nghìn tỉ nhân dân tệ (4.200 tỉ đô la Mỹ) vào năm 2035, chiếm khoảng 10% GDP, theo China Media Group.

Cơn bùng nổ sinh con vào thập niên 1960 và chính sách một gia đình chỉ có một con kéo dài hàng thập niên sau đó, nhằm kiềm chế sự gia tăng dân số, đã biến Trung Quốc trở thành một trong những quốc gia có dân số già hóa nhất thế giới. Theo Ủy ban Y tế quốc gia Trung Quốc, 20% trong số 1,4 tỉ dân của Trung Quốc có độ tuổi từ 60 trở lên vào cuối năm 2022. Tỷ lệ này được dự báo sẽ vượt quá 30% trong một thập niên tới.

Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn chưa phát triển cơ sở hạ tầng toàn diện và ngành dịch vụ phục vụ cho nhóm dân số già đang ngày càng gia tăng. Đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV đưa tin, khoảng 90% người cao tuổi ở nước này dành những năm cuối đời ở nhà thay vì ở cơ sở dưỡng lão. CCTV cho biết, chỉ có 3% người già hiện đang được chăm sóc ở các viện dưỡng lão. Vấn đề càng nan giải hơn vì nhiều người giá chỉ có một người con, thường phải tập trung làm việc và chăm sóc gia đình riêng.

Tuy nhiên, sự tăng trưởng của nhóm nhân khẩu học lớn tuổi cũng như tầng lớp trung lưu đang phát triển của Trung Quốc đang tạo ra nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm và dịch vụ liên quan đến lão hóa, sức khỏe và cuộc sống độc lập. Ở các thế hệ trước, phần lớn sự hỗ trợ dành cho người cao tuổi đều đến từ các thành viên trong gia đình, nghĩa là ngành công nghiệp chăm sóc người già hiện nay của Trung Quốc vẫn ở giai đoạn sơ khai và còn nhiều tiềm năng phát triển. Tiềm năng này có thể giúp phá vỡ tư duy cho rằng dân số già sẽ là gánh nặng cho nền kinh tế và xã hội. Thay vào đó, mức tiêu dùng tăng lên ở nhóm người già là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế chất lượng cao.

Hồi tháng 2-2022, chính phủ Trung Quốc đã ban hành kế hoạch phát triển hệ thống dịch vụ chăm sóc người già của đất nước trong giai đoạn kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (2021-2025). Đầu tháng này, Thủ tướng Lý Cường cam kết phát triển “nền kinh tế bạc”, nhấn mạnh chính phủ sẽ đảm bảo các dịch vụ cơ bản cho người già, đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp và tổ chức khác phục vụ nhu cầu đa dạng của người già.

Theo CGTN, China Daily, Bloomberg

Chánh Tài