Tin thế giới 19/3: Ukraine hé lộ vũ khí giúp giành lợi thế, EU 'chơi chiêu' với Nga để xoa dịu dư luận? Trung Quốc 'khuyên' Mỹ ngừng một việc

Tổng thư ký LHQ António Guterres tham dự cuộc họp của Hội đồng Bảo an về giải trừ vũ khí hạt nhân và không phổ biến vũ khí hạt nhân ngày 18/3. (Nguồn: UN News)

Nga-Ukraine

* UAV giúp Ukraine giành lợi thế trước Nga: Tối 18/3, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrskyi nêu rõ, phát triển các máy bay không người lái (UAV), là yếu tố quan trọng mang lại cho Kiev "lợi thế về chất" trước một lực lượng Nga "vượt trội về số lượng".

Các nhà phân tích quân sự nhận định, UAV có khả năng mang lại cho Ukraine lợi thế công nghệ so với Moscow, do Kiev thiếu đạn pháo và các loại vũ khí truyền thống khác.

Khi UAV ngày càng nhỏ hơn, nguy hiểm hơn và có thể di chuyển xa hơn, Ukraine đã sử dụng chúng để tấn công các nhà máy lọc dầu ở Nga trong những tháng gần đây, làm mất đi khoảng 7% công suất lọc dầu của nước này trong quý đầu tiên.

UAV nằm trong số 10 mặt hàng nhập khẩu lớn nhất của Ukraine, khi trong cả năm 2023, Kiev đã chi 441 triệu USD để mua UAV, tương đương 0,7% toàn bộ nhập khẩu của quốc gia.

Theo số liệu của Cơ quan Hải quan Ukraine, chỉ riêng trong tháng 1/2024, Ukraine đã mua UAV tổng trị giá 99 triệu USD, chiếm khoảng 2% kim ngạch nhập khẩu. (Reuters)

* Mỹ không để Ukraine thất bại: Ngày 19/3, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã cam kết rằng Washington sẽ không để Ukraine thất bại, ngay cả khi gói viện trợ tiếp theo vẫn bị đình trệ tại Quốc hội và lực lượng Kiev phải đối mặt với tình trạng thiếu đạn dược.

Ông Austin đưa ra tuyên bố trên khi phát biểu với báo giới lúc khai mạc cuộc họp ở Đức với cộng đồng quốc tế ủng hộ Ukraine. (AFP)

* Đức-Ba Lan dự định tăng cường sản xuất đạn dược cho Ukraine, theo phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius tại họp báo chung với người đồng cấp Ba Lan Władysław Kosiniak Kamysz ngày 18/3.

Bộ trưởng Pistorius cũng lưu ý mong muốn của hai nước là “đưa các trung tâm hậu cần đến gần Ukraine hơn”. (Sputnik)

Kiểm soát vũ khí

* LHQ kêu gọi các quốc gia giải trừ vũ khí hạt nhân: Ngày 18/3, Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres nhận định, vũ khí hạt nhân là loại vũ khí phá hủy mạnh nhất từng được phát minh, có thể hủy diệt toàn bộ sự sống trên Trái đất.

Theo ông, biện pháp duy nhất để ngăn chặn điều này là giải trừ vũ khí hạt nhân, đặc biệt là các quốc gia sở hữu loại vũ khí này cần dẫn đầu trong việc giải trừ trên 6 lĩnh vực.

Các lĩnh vực gồm tăng cường tính minh bạch và các biện pháp xây dựng lòng tin nhằm ngăn chặn việc sử dụng vũ khí hạt nhân; dừng đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân; tái khẳng định cam kết không thử nghiệm hạt nhân để củng cố Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện; chuyển từ cam kết sang hành động cụ thể về giải trừ vũ khí hạt nhân theo Hiệp ước không phổ biến hạt nhân; cam kết không phải là nước sử dụng trước vũ khí hạt nhân trong mọi trường hợp; theo đuổi việc cắt giảm số lượng vũ khí hạt nhân.

Ông Guterres cũng cảnh báo nguy cơ xảy ra chiến tranh hạt nhân ngày càng cao do căng thẳng địa chính trị hiện nay và kêu gọi Hội đồng Bảo an hành động hướng tới một thế giới không còn công cụ hủy diệt này.

* Mỹ đề xuất đàm phán kiểm soát vũ khí với Nga, Trung Quốc: Ngày 18/3, Đại sứ Mỹ tại LHQ Linda Thomas-Greenfield cho biết, Washington đã đề xuất với Moscow và Bắc Kinh khởi động đàm phán về kiểm soát vũ khí mà "không có điều kiện tiên quyết".

Tuy nhiên, Nga nhận định, theo sáng kiến trên, hiện Moscow đang được đề nghị tiến hành đối thoại theo các điều kiện của Washington và chỉ về những vấn đề liên quan Mỹ.

Nga tái khẳng định lập trường sẵn sàng tham gia vào cuộc đối thoại toàn diện có tính đến tất cả các yếu tố ổn định chiến lược của nước này và loại bỏ tất cả lo ngại mà Moscow đang quan tâm. (Sputnik)

* Trung Quốc kêu gọi Mỹ chấm dứt "ngoại giao micro" về kiểm soát vũ khí, theo lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm.

Theo ông Lâm, Trung Quốc và Mỹ "có các kênh đối thoại về kiểm soát vũ khí và không phổ biến vũ khí hạt nhân", đồng thời lưu ý, những quốc gia có kho vũ khí hạt nhân lớn nhất phải giảm bớt quy mô để thúc đẩy tiến trình kiểm soát vũ khí quốc tế. (Sputnik)

Châu Âu

* Tổng thống Nga sẽ thăm Trung Quốc vào tháng 5 để hội đàm với Chủ tịch nước chủ nhà Tập Cận Bình, theo 5 nguồn thạo tin. Đây có thể là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của người đứng đầu Điện Kremlin trong nhiệm kỳ tổng thống mới của ông.

Hai trong 5 nguồn tin cũng lưu ý, chuyến thăm của ông Putin sẽ diễn ra trước chuyến công du dự kiến của ông Tập tới châu Âu.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc chưa phản hồi khi được Reuters yêu cầu bình luận, trong khi đó, Điện Kremlin cho biết, Nga đang lên kế hoạch một số chuyến công du nước ngoài cho ông Putin và đang tiến hành các cuộc tiếp xúc cấp cao phục vụ công tác chuẩn bị cho những chuyến đi này.

* EU sẽ đánh thuế ngũ cốc nhập khẩu từ Nga và Belarus nhằm xoa dịu nông dân trong khối Liên minh châu Âu (EU) và một số quốc gia thành viên.

Nguồn thạo tin cho biết, trong những ngày tới, Ủy ban châu Âu dự kiến sẽ áp thuế suất 95 Euro (103,26 USD)/tấn đối với ngũ cốc từ Nga và Belarus, trong khi thuế 50% cũng sẽ được áp đặt đối với hạt có dầu và các sản phẩm từ chúng. (Financial Times)

* EU nhất trí trừng phạt 30 người Nga liên quan cái chết của thủ lĩnh đối lập Nga Alexei Navalny.

Các quan chức cho biết, EU sẽ theo chân Mỹ và Anh trong việc áp đặt lệnh cấm đi lại và phong tỏa tài sản đối với các quan chức nhà tù chịu trách nhiệm điều trị cho ông Navalny.

Tên của những người trong danh sách đen sẽ được công bố sau khi các biện pháp này được chính thức áp dụng trong những ngày tới. (AFP)

* NATO khởi công xây dựng căn cứ quân sự lớn nhất tại châu Âu ở Romania, trên diện tích hơn 2.800 ha nhằm triển khai thường trực tới 10.000 binh sĩ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cùng gia đình của họ. Tổng chi phí xây dựng ước tính khoảng 2,5 tỷ Euro.

Căn cứ này sẽ có đường băng, kho chứa vũ khí, nhà chứa máy bay cũng như cơ sở hạ tầng xã hội: trường học, nhà trẻ, cửa hàng và bệnh viện.

Về quy mô, căn cứ mới của NATO ở Romania lớn hơn đáng kể so với căn cứ quân sự Deveselu số 99, nơi triển khai các thành tố của hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis Ashore của Mỹ, và thậm chí có quy mô lớn hơn căn cứ Không quân Mỹ ở Ramstein, Đức. (Newsweek)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Indonesia triển khai gần 5.000 cảnh sát đảm bảo quá trình kiểm phiếu quốc gia cho đến khi kết quả bầu cử năm 2024 được công bố vào ngày 20/3 tới. Cùng với gần 5.000 cảnh sát, các lực lượng quân đội và an ninh khác cũng sẽ tham gia đảm bảo trật tự.

Động thái diễn ra trong bối cảnh các nhóm nhà hoạt động lên kế hoạch tổ chức biểu tình, trong đó có một số nhóm như Liên minh chung của sinh viên, thanh niên và học giả sẽ biểu tình trước tòa nhà Quốc hội. (Tempo)

* Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken thăm Philippines vào ngày 18/3 và đã có cuộc họp với người đồng cấp nước chủ nhà Enrique Manalo trong ngày 19/3.

Tại họp báo chung giữa hai ngoại trưởng, ông Manalo cho rằng, thách thức phía trước là làm thế nào để duy trì và tăng cường hơn nữa mối quan hệ giữa Philippines và đồng minh lâu dài Mỹ.

Về căng thẳng trên biển với Trung Quốc, ông Manalo khẳng định, Manila cam kết giải quyết những tranh chấp theo trật tự dựa trên luật lệ.

Về phần mình, Ngoại trưởng Blinken bày tỏ quan ngại về các căng thẳng và nhấn mạnh, các tuyến đường thủy là "rất quan trọng đối với lợi ích của khu vực, Mỹ và thế giới". (Reuters)

* Australia cam kết theo đuổi quan hệ ổn định với Trung Quốc: Ngoại trưởng Australia Penny Wong sẽ có cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại Canberra trong ngày 20/3.

Hai ngoại trưởng sẽ tổ chức cuộc Đối thoại chiến lược và ngoại giao Australia-Trung Quốc lần thứ 7, một cơ chế lâu đời nhằm thảo luận về mối quan hệ song phương và các diễn biến khu vực cũng như quốc tế.

Ngoại trưởng Penny Wong bày tỏ mong muốn được trao đổi quan điểm một cách thẳng thắn về lợi ích chung, những điểm khác biệt và vai trò tương ứng của Australia và Trung Quốc trong việc duy trì một khu vực hòa bình, ổn định và an ninh.

Chính phủ Australia khẳng định tiếp tục theo đuổi mối quan hệ ổn định và mang tính xây dựng với Trung Quốc vì điều này có lợi cho cả hai nước.

Cách tiếp cận của Australia rất nhất quán, đó là tìm cách hợp tác với Trung Quốc ở những nơi có thể, không đồng ý trong những vấn đề cần thiết và can dự vì lợi ích quốc gia của Australia. (Barrons)

* Đối thoại quốc phòng Nhật Bản và các quốc đảo Thái Bình Dương lần thứ 2 đã khai mạc ngày 19/3 tại Tokyo, kéo dài trong 2 ngày.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Kihara Minoru và những người đồng cấp sẽ tái khẳng định tầm quan trọng của một trật tự hàng hải tự do, rộng mở và bền vững dựa trên pháp quyền.

Các cuộc họp diễn ra trước thềm Hội nghị lãnh đạo Quần đảo Thái Bình Dương lần thứ 10 dự kiến diễn ra vào tháng 7 tới tại Tokyo, với sự tham gia của Nhật Bản cùng với 18 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm Australia và New Zealand. (Kyodo)

* Triều Tiên diễn tập sử dụng pháo phản lực phóng loạt siêu lớn cỡ nòng 600mm vào ngày 18/3, theo Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA).

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un chỉ đạo cuộc huấn luyện, đồng thời ra yêu cầu: “Các phương tiện tấn công hủy diệt mà quân đội sở hữu cần phải hoàn thành triệt để hơn nữa nhiệm vụ ngăn cản và chặn đứng khả năng xảy ra chiến tranh với sự sẵn sàng hoàn hảo trong mọi tình huống nhằm phá hủy thủ đô và cấu trúc lực lượng quân sự của kẻ thù”. (Yonhap)

Trung Đông-châu Phi

* Phó Thủ tướng Anh kêu gọi “lập tức ngừng bắn” ở Gaza: Ngày 19/3, Phó thủ tướng Anh Oliver Dowden thúc giục Israel tuân thủ luật nhân đạo quốc tế và cũng nêu quan ngại về việc viện trợ vào Gaza, nơi cuộc khủng hoảng nhân đạo đang hoành hành sau 6 tháng giao tranh.

Bên cạnh đó, ông Dowden cũng nhấn mạnh: “Tôi tiếp tục ủng hộ quyền tự vệ của Israel, không chỉ vì lợi ích của họ mà tôi nghĩ trên toàn thế giới chúng ta nên đứng lên chống lại hành vi man rợ này (cuộc thảm sát của Hamas ở Israel ngày 7/10)".

Mặc dù vậy, Phó Thủ tướng Anh kêu gọi Israel "thể hiện sự kiềm chế và cân bằng trong cách họ theo đuổi cuộc chiến hợp pháp chống lại Hamas. (Reuters)

* Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu điện đàm Tổng thống Mỹ Joe Biden, trong đó ông cam kết đạt được mọi mục tiêu trong cuộc chiến chống lại Hamas, bao gồm loại bỏ phong trào này, thả tất cả các con tin và “đảm bảo rằng Gaza sẽ không bao giờ là mối đe dọa đối với Israel”.

Ông Netanyahu cũng nhấn mạnh, việc cung cấp “viện trợ nhân đạo thiết yếu giúp đạt được những mục tiêu trên”.

Trong khi đó, Tổng thống Biden đã lên tiếng mạnh mẽ về tác động của cuộc chiến của Israel tại Gaza đối với dân thường, đặc biệt cảnh báo cuộc tấn công lớn vào Rafah sẽ là một "sai lầm", song Tổng thống Biden vẫn cam kết với mục tiêu đánh bại Hamas. (Reuters, Al Jazeera)

* Các nhà đàm phán Israel, Hamas đề xuất "một số thỏa hiệp" về lệnh ngừng bắn ở Gaza và đang thảo luận chi tiết về một thỏa thuận nhằm thiết lập lệnh ngừng bắn tạm thời tại cuộc đàm phán ở Doha (Qatar), theo hãng tin Axios.

Cho đến thời điểm này, chỉ có một khuôn khổ đàm phán được đặt ra, nhưng hiện tại, các bên đang thảo luận chi tiết về một thỏa thuận khả thi.

Đề xuất hiện tại có thể quy định lệnh ngừng bắn kéo dài 6 tuần ở Gaza và thả 40 con tin, bao gồm phụ nữ, nữ quân nhân, đàn ông trên 50 tuổi và nam giới trong tình trạng sức khỏe nguy kịch, để đổi lấy hàng trăm tù nhân Palestine.

Châu Mỹ

* Panama-Nicaragua căng thẳng ngoại giao: Ngày 18/3, Bộ Ngoại giao Panama (MEP) cáo buộc chính phủ Nicaragua can thiệp vào công việc nội bộ nước này.

Theo đó, Đại sứ quán Nicaragua tại Panama tiếp tục để cựu Tổng thống Panama Ricardo Alberto Martinelli (nhiệm kỳ 2009-2014) tị nạn chính trị.

MEP nhấn mạnh, động thái trên của Nicaragua gây căng thẳng cũng như đi ngược lại nhận thức chung giữa hai quốc gia Trung Mỹ.

Chính phủ Panama yêu cầu Nicaragua tuân thủ nghĩa vụ quốc tế và đảm bảo cơ quan đại diện ngoại giao nước này tại Panama hoạt động đúng chức năng nêu trong Công ước Vienna 1961 về quan hệ ngoại giao. (AP)

Hoàng Hà