Thổ Nhĩ Kỳ ngừng giao thương với Israel vì 'thảm kịch nhân đạo' ở Gaza

Bộ thương mại Thổ Nhĩ Kỳ cho biết các biện pháp này sẽ được áp dụng cho đến khi Israel cho phép "dòng viện trợ đầy đủ và không bị gián đoạn" vào Gaza.

Thương mại giữa hai nước trị giá gần 7 tỷ USD vào năm ngoái.

Ngoại trưởng Israel đã chỉ trích Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Chính quyền Tel Aviv lên án Erdogan đang "coi thường lợi ích của người dân và doanh nhân Thổ Nhĩ Kỳ cũng như phớt lờ các hiệp định thương mại quốc tế".

Ông nói thêm rằng đã chỉ đạo Bộ Ngoại giao tìm các giải pháp thay thế trong thương mại với Thổ Nhĩ Kỳ, tập trung vào sản xuất trong nước và nhập khẩu từ các nước khác.

Trong một tuyên bố, Thổ Nhĩ Kỳ cho hay, lệnh đình chỉ thương mại bao trùm “tất cả các sản phẩm”.

"Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thực hiện nghiêm túc và dứt khoát các biện pháp mới này cho đến khi chính phủ Israel cho phép dòng viện trợ nhân đạo đầy đủ và không bị gián đoạn tới Gaza".

Năm 1949, Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia có đa số dân theo đạo Hồi đầu tiên công nhận Israel. Nhưng mối quan hệ đã xấu đi trong những thập kỷ gần đây.

Năm 2010, Thổ Nhĩ Kỳ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Israel sau khi 10 nhà hoạt động Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ Palestine thiệt mạng trong các cuộc đụng độ với lính biệt kích Israel lên một con tàu thuộc sở hữu của Thổ Nhĩ Kỳ khi nó đang cố gắng phá vỡ sự phong tỏa hàng hải của Israel đối với Dải Gaza.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan (phải) - Ảnh: Getty

Quan hệ được khôi phục vào năm 2016, nhưng cả hai nước đã trục xuất các nhà ngoại giao hàng đầu của nhau hai năm sau đó do tranh chấp về việc Israel sát hại người Palestine trong bối cảnh có các cuộc biểu tình ở biên giới Gaza-Israel.

Ông Erdogan ngày càng chỉ trích mạnh mẽ Israel kể từ sau vụ tấn công chết người của Hamas vào Israel vào ngày 7 tháng 10 năm ngoái.

Ông đã nhiều lần chỉ trích Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.

Ông Netanyahu đáp lại bằng cách chỉ trích nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, gọi ông Erdogan là người cuối cùng có thể rao giảng đạo đức cho Israel.

Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ trong nhiều tháng đã chịu áp lực chính trị trong nước phải công bố các biện pháp chống lại Israel, từ cả đối thủ và đồng minh.

Đảng AK cầm quyền của ông đã phải chịu thất bại nặng nề nhất trong hai thập kỷ trong cuộc bầu cử địa phương vào cuối tháng 3, và nhiều cử tri tôn giáo đã ủng hộ đảng Phúc lợi Mới Hồi giáo, vốn đã kêu gọi các biện pháp cứng rắn chống lại Israel.

Không lâu sau cuộc bỏ phiếu, Thổ Nhĩ Kỳ đã áp đặt hạn chế đối với 54 sản phẩm xuất khẩu sang Israel, từ sắt thép đến nhiên liệu máy bay, thuốc trừ sâu và thiết bị xây dựng. Bộ thương mại ở Ankara thông tin hôm 2/5 rằng hành động này hiện đang được mở rộng cho tất cả hàng xuất khẩu và nhập khẩu.

Israel là thị trường xuất khẩu lớn thứ 13 của Thổ Nhĩ Kỳ, nhận 2,1% xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ vào năm ngoái. Thổ Nhĩ Kỳ cũng là nguồn nhập khẩu lớn thứ năm của Israel trong năm 2023.

Israel ngày càng bị chỉ trích vì điều kiện nhân đạo ở Dải Gaza. Một đánh giá do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn cho biết vào tháng trước rằng 1,1 triệu người đang phải đối mặt với nạn đói thảm khốc và nạn đói sắp xảy ra ở phía bắc Gaza vào tháng 5.

Anh Duy