Tại sao quân Nga lại 'sa lầy' ở làng Berdychi, phía tây Avdiivka?

Nhà ga Ocheretyne bị quân Nga chiếm. Ảnh:Topwar. Tại sao Quân đội Nga không thể dễ dàng chiếm làng Berdychi? Do quân Nga không chịu nhiều thiệt hại trong giai đoạn bao vây trực tiếp thành phố Avdiivka, nên Cụm quân Trung tâm của họ còn tương đối hoàn chỉnh. Cộng với lực lượng chủ lực của Tập đoàn quân 1 Donetsk, họ bắt đầu trận đánh giải tỏa ở phía tây thành phố ngay vào cuối tháng 2. Mặt khác, quân Ukraine bị đánh bật bất ngờ khỏi Avdiivka, nên họ không kịp tổ chức phòng ngự hiệu quả ở tuyến làng đầu tiên phía tây thành phố, nhanh chóng mất ba ngôi làng ở tuyến phòng thủ đầu tiên là Stepove – Lastochkyne – Sjeverne. Đến cuối tháng 2 đầu tháng 3, lực lượng tiếp viện của Quân đội Ukraine mới có mặt, họ dựa vào 4 ngôi làng ở tuyến thứ hai để tổ chức phòng ngự. Bốn ngôi làng là Berdychi và Semenivka ở phía bắc, Orlivka ở trung tâm và Tonenke ở phía nam.

Bản đồ tuyến phòng thủ của Ukraine sau khi triệt thoái khỏi Avdiivka. Những làng khoanh màu đỏ là tuyến thứ nhất, màu trắng là tuyến thứ 2. Làng Berdychi nằm khoanh thêm màu vàng. Sau những trận đánh ác liệt, quân Nga đã chiếm được Orlivka và Tonenke; đặc biệt là sau khi chiếm Tonenke, họ tiến mạnh về phía tây, tới tận ven làng Umanske, nơi quân Ukraine đang tổ chức tuyến phòng ngự thứ ba. Tuy nhiên, trận tấn công làng Berdychi tại sườn phía bắc diễn ra không suôn sẻ. Sau những trận đánh ác liệt, quân Nga đã chiếm được phần lớn làng Berdychi, nhưng bị tổn thất nặng. Hai bên giằng co nhau từng ngôi nhà, kết quả quân Ukraine vẫn chiếm giữ khu vực phía bắc làng Berdychi. Vậy lý do nào mà quân Nga không thể đánh bật quân Ukraine khỏi Berdychi? Về địa hình, làng Berdychi nằm ở vùng đất thấp của thung lũng sông, diện tích không lớn lắm. Theo logic, quân Nga sẽ không khó tấn công từ vị trí cao.

Bản đồ chiến sự tại Avdiivka ngày 30/4. Trong đó, Nga kiểm soát phần màu đỏ đậm; ô vuông màu vàng phía trên là Ocheretyne, phía dưới là Berdychi (Ảnh: Readovka). Nhưng mấu chốt của vấn đề là nằm ở thị trấn Ocheretyne, phía bắc làng Berdychi. Đây là khu vực địa hình cao, có giá trị chiến thuật khi có thể khống chế khu vực, dễ cho việc phòng ngự, khó cho lực lượng tiến công. Hơn nữa, thị trấn Ocheretyne không hề nhỏ, với dân số trước chiến tranh lên tới hơn 3.000 người. Đây cũng là nơi giao nhau giữa tuyến đường bộ và đường sắt; đồng thời là điểm trung chuyển quân của Ukraine khi họ bảo vệ Avdiivka. Đồng thời, một loạt ngôi làng xung quanh Ocheretyne đã được Quân đội Ukraine xây dựng thành một cụm trận địa phòng ngự có tính chất liên hoàn từ xa, với Ocheretyne là trung tâm của tuyến phòng ngự. Ngoài ra, Ocheretyne còn là trung tâm giao thông của khu vực.

UAV của quân Nga đang theo dõi chuẩn bị tấn công xe cơ giới tiếp viện cho quân Ukraine chiến đấu tại làng Berdychi. Ảnh: Topwar. Vì vậy, không giống như 7 làng ở phía tây Avdiivka, thị trấn Ocheretyne không chỉ có ý nghĩa chiến thuật quan trọng, mà còn là trung tâm phòng thủ và giao thông của Quân đội Ukraine ở tây Avdiivka. Theo kế hoạch chiến đấu trước đó của Quân đội Nga, Ocheretyne sẽ là mục tiêu của giai đoạn tấn công tiếp theo, sau khi họ chiếm 7 ngôi làng ở phía tây thành phố. Tuy nhiên, khi tấn công làng Berdychi, hỏa lực bên sườn từ Ocheretyne đã không cho quân Nga có được chỗ đứng vững chắc tại ngôi làng này. Vì vậy, quân Nga chỉ đơn giản chuyển hướng tấn công thẳng về phía bắc, thọc sâu tới Ocheretyne. Do Quân đội Ukraine ở Ocheretyne có lợi thế về địa hình rõ ràng, hơn nữa quân Nga cũng chiến đấu ở chiến trường này đã lâu, nên phía Ukraine thậm chí còn không bất ngờ về cuộc tấn công của Quân đội Nga vào Ocheretyne.

Ngay trong ngày đầu tiên, quân Nga đã chiếm được đầu cầu tại phía nam thị trấn Ocheretyne, thể hiện trên bản đồ hình màu nâu. Chiếm Ocheretyne, quân Ukraine tại Berdychi không đánh mà tan Tuy Ocheretyne được phòng ngự kỹ càng, nhưng quân Nga lại bất ngờ tiến dọc theo tuyến đường sắt “tương đối dễ dàng”; mặc dù vị trí xuất phát tiến công của quân Nga cách mép làng Ocheretine tới 8 km. Đòn tấn công này thực sự gây nên sự bất ngờ cho quân Ukraine tại Ocheretyne. Sau đó quân Nga tiếp tục tiến dọc theo tuyến đường sắt và tấn công thẳng vào góc đông nam của Ocheretyne. Đây là một đội hình chiến đấu theo kiểu “đầu nhọn, đuôi dài”, tuy nhiên sườn bên trái và phải của mũi thọc sâu không được che chắn. Nếu bị quân Ukraine chặn lại, mũi nhọn tấn công sẽ bị phá vỡ. Nhưng những gì xảy ra tiếp theo còn kinh khủng hơn, quân Nga đã sử dụng mũi nhọn “mỏng manh” này để trực tiếp đột phá vào trung tâm phòng ngự ở phía nam Ocheretyne và chiếm giữ khoảng một phần tư các ngôi nhà tại đây. Đây không phải là chuyện nhỏ có thể dễ bỏ qua, bởi theo kinh nghiệm vây hãm của Quân đội Nga, nếu họ chiếm được đầu cầu, thì tiếp theo sẽ là một trận chiến quyết liệt trong đô thị.

Mũi thọc sâu táo bạo của quân Nga vào Ocheretyne. Nguồn: RVvoenkory. Do Quân đội Ukraine đã tiêu hao quá nhiều cựu binh trong nhiều trận đánh, nên ngay cả những đơn vị như Lữ đoàn xung kích Azov cũng không thể trụ nổi một trận đánh “tan xương nát thịt” ở trong đô thị. Nên việc phía Ukraine để quân Nga chiếm được đầu cầu như vậy sẽ rất nguy hiểm. Vậy tại sao quân Ukraine lại để quân Nga dễ dàng xâm chiếm trung tâm phòng ngự, khi họ ở khu vực có địa hình cao, có giá trị về chiến thuật và hệ thống công sự trận địa phòng ngự vững chắc, rõ ràng có lợi cho việc phòng thủ? Theo thông tin từ Quân đội Ukraine, Lữ đoàn bộ binh cơ giới 115 đang bảo vệ khu vực này đã bỏ vị trí trận địa trước trận đánh và đánh mất vị trí trực tiếp vào tay Quân đội Nga. Do đó, Lữ đoàn bộ binh cơ giới 47 buộc phải di chuyển về khu vực tập kết để nghỉ ngơi, tạm thời đến để vá “lỗ hổng” mà Lữ đoàn 115 để lại. Nhưng rõ ràng, tác dụng “điền vào ô trống” của Lữ đoàn 47 không hề dễ dàng, khi quân Nga đã chiếm một khu vực rộng lớn ở phía nam thị trấn. Câu hỏi đặt ra là, tại sao sao Lữ đoàn bộ binh cơ giới 115 của Ukraine lại bỏ vị trí phòng ngự như vậy? Rất có thể Lữ đoàn 115 đã chiến đấu với Tập đoàn quân phía tây của Nga trên hướng Kupyansk trong thời gian dài. Quân Nga trong Tập đoàn phía tây luôn bị nghi ngờ là có lực lượng nước ngoài, nên khả năng chiến đấu của các đơn vị này rất thiện chiến, khiến Lữ đoàn 115 đã bị thiệt hại nặng. Khi được chuyển đến Avdiivka để tiếp viện, Lữ đoàn 115 đã phải chịu áp lực tấn công rất lớn trước hỏa lực tấn công ác liệt của Quân đội Nga.

Quân Ukaine rút lui khỏi Ocheretyne. Ảnh: Ukrinform. Phải biết rằng, Cụm quân Trung tâm của Quân đội Nga không phải dễ đối phó, ngoại trừ chiến dịch Chernigov không đạt yêu cầu trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, đơn vị này đã chiến đấu quyết liệt trong các chiến dịch khác. Kết quả là Lữ đoàn bộ binh cơ giới 115 vốn đã bị đánh thiệt hại nặng với Tập đoàn quân phía Tây của Nga, lại tiếp tục gặp đối thủ quá rắn, nên việc họ không thể chịu đựng được nữa là điều dễ hiểu. Vào ngày 5/5, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố, Quân đội Nga đã tràn ngập hoàn toàn Ocheretyne. Các đơn vị Siberia và Ural thuộc Cụm quân Trung tâm của Nga đã nhanh chóng tiến công ra các khu vực xung quanh Ocheretyne như Novobakhmutivka, Soloviove, Novokalynove, Keramik và mới nhất là Arkhanhel's'ke. Khi quân Nga chiếm thành công Ocheretyne, thì việc quân Ukraine còn cố thủ ở một góc làng Berdychi cũng không có ý nghĩa gì. Trong trường hợp quân Ukraine không khôi phục được trận địa đã mất, để quân Nga giữ chắc đầu cầu và chiếm được toàn bộ Ocheretyne, thì toàn bộ tuyến phòng thủ của quân Ukraine ở tây Avdiivka sẽ bị sụp đổ, chứ đừng nói đến một ngôi làng nhỏ như Berdychi. Đúng như dự kiến, khi Ocheretyne thất thủ và các vệ tinh phòng ngự xung quanh Ocheretyne sụp đổ, quân Ukraine ở Berdychi đã phải tự rút, nếu không sẽ phải hứng hỏa lực gọng kìm từ ba hướng. Và mục tiêu tiếp theo của Quân đội Nga sau khi họ tràn ngập được Ocheretyne có lẽ là Umansk, trước khi gói viện trợ 61 tỷ USD của Mỹ đến tay Quân đội Ukraine.

Tiến Minh (Theo Topwar)