Số phận bấp bênh của dự án bờ nam Kênh Đôi, nơi vừa cháy nhà hàng loạt

Những ngày gần đây, người dân TP đã dành sự quan tâm lớn cho dãy nhà lụp xụp bờ nam Kênh Đôi, quận 8, nơi xảy ra trận hỏa hoạn lớn vào tối ngày 1-4. Vụ việc không gây tổn thất về người nhưng nhiều câu hỏi được đặt ra xoay quanh công tác di dời các nhà ven kênh này ở quận 8 thời gian qua.

Nhiều năm không gọi được nhà đầu tư

Cụ thể, Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ X, nhiệm kỳ 2015-2020 đã thông qua Chương trình đột phá thứ 7 về “Chỉnh trang và phát triển đô thị”, trong đó có việc thực hiện các dự án chỉnh trang, di dời nhà ven kênh trên địa bàn quận 8 (thể hiện bằng các thông báo triển khai nghị quyết sau đó của lãnh đạo TP).

Ngay sau đó năm 2016, Công ty CP Đầu tư Hạ tầng và Nhà ở Sài Gòn đã quan tâm đến dự án bờ nam Kênh Đôi, quận 8. Dự kiến dự án có tổng mức đầu tư khoảng hơn 9.200 tỉ đồng theo hình thức PPP.

“Giai đoạn từ Quý IV-2016 đến năm 2019, công ty sẽ hoàn thành mục tiêu di dời, giải tỏa khoảng 4.392 căn nhà tại khu vực bờ nam Kênh Đôi. Sau khi hoàn tất di dời giải tỏa sẽ thực hiện chỉnh trang khu vực theo quy hoạch chung” - báo cáo của Công ty CP Đầu tư Hạ tầng và Nhà ở Sài Gòn nêu.

Công ty này cũng đưa giải pháp về đầu tư như: Có chính sách ưu đãi về tiếp cận nguồn vốn vay; nhà đầu tư được dành quỹ nhà, đất để kinh doanh thu hồi vốn; TP thực hiện thanh toán hoàn vốn cho nhà đầu tư bằng quỹ đất sau khi di dời hoặc quỹ đất ở nơi khác...

Tuy nhiên, nhiều năm sau đó, với nhiều lý do, việc đầu tư vào dự án vẫn dậm chân tại chỗ, các nhà đầu tư cũng không còn mặn mà với dự án này.

“Trong giai đoạn 2016 -2020, quận không thực hiện được dự án nào về chỉnh trang kênh rạch. Quận cũng tâm huyết, kêu gọi xã hội hóa đầu tư bờ nam Kênh Đôi. Có một số nhà đầu tư tìm hiểu nhưng không làm được do nhiều vấn đề liên quan. Quận cũng đã có nhiều đề xuất, kiến nghị cho TP” - lãnh đạo quận 8 cho biết vào tháng 7-2022.

Sở Xây dựng TP cũng thừa nhận giai đoạn 2016-2020, TP chỉ bồi thường và di dời được gần 2.500 căn trên tổng số 20.000 căn nhà trên và ven kênh rạch hiện hữu, đạt 12,4% so với chỉ tiêu đề ra.

Theo Sở Xây dựng TP, chủ yếu giai đoạn này tập trung cho các dự án sử dụng vốn ngân sách nhưng đa số chỉ dừng lại ở công tác chuẩn bị đầu tư, trong khi chưa kêu gọi được dự án có vốn ngoài ngân sách.

Thời điểm tháng 7-2022, có nhiều doanh nghiệp lớn quan tâm đến những dự án nhà ven kênh, tuy nhiên, qua quá trình triển khai, do vướng cơ chế với những dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật di dời nhà ven kênh (do đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) có nhiều vướng mắc, hay liên quan đến biên mở rộng kênh (quá ít để hấp dẫn nhà đầu tư) nên các dự án đều không kêu gọi được đầu tư.

Khu vực cháy tại quận 8 nằm trong khu vực chờ giải tỏa ven bờ nam kênh Đôi. Ảnh: V.H

Bờ bắc được thông qua, bờ nam im ắng

Đến tháng 4-2023, HĐND TP.HCM đã có buổi giám sát việc thực hiện công tác đầu tư công trên địa bàn quận 8. Trong buổi giám sát, đoàn đã đi thực địa khu vực bờ nam Kênh Đôi.

Báo cáo tại đây, bà Nguyễn Thị Thu Hoa, Phó Chủ tịch UBND quận 8 cho rằng để tạo cú hích và đột phá phát triển bờ bắc và nam kênh Đôi, góp phần thực hiện hơn 50% mục tiêu về chỉnh trang đô thị ven kênh của toàn TP, quận 8 tha thiết đề nghị các sở, ngành ủng hộ chủ trương hai dự án trên, đưa hai dự án vào danh mục các dự án cần đầu tư trong thời gian tới.

Tháng 7-2023, UBND quận 8 có công văn kiến nghị UBND TP HCM, Sở Kế hoạch và Đầu tư xem xét, bố trí vốn thực hiện vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch đầu tư công năm 2023 với dự án bắc Kênh Đôi.

Đến tháng 8-2023, lãnh đạo TP.HCM cũng có buổi đi làm việc, khảo sát, tháo gỡ cho các dự án trên địa bàn quận 8. Sau đó, lãnh đạo TP cho biết với dự án nạo vét, xây dựng hạ tầng bờ nam kênh Đôi, UBND TP sẽ xem xét đề xuất của các đơn vị liên quan để tính toán việc thành lập tổ công tác thực hiện.

Tháng 12-2023, dự án dự án nạo vét, xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường bờ bắc kênh Đôi, quận 8 được HĐND TP thông qua chủ trương đầu tư. Dự kiến vốn đầu tư là 4.930 tỉ đồng, khởi công năm 2025 và hoàn thành năm 2028.

Phát biểu vào ngày 2-4, sau vụ cháy, ông Phạm Quang Tú, Phó Chủ tịch UBND quận 8 cho biết với dự án cải tạo môi trường bờ nam kênh Đôi, UBND TP.HCM đã lập tổ công tác đẩy nhanh tiến độ. Bờ nam thuộc phạm vi từ phường 1 đến phường 7. Tổ công tác đang trong giai đoạn nghiên cứu các hướng khả thi thực hiện dự án, dự kiến hơn 5.000 căn nhà trên bờ kênh, rạch sẽ di dời.

KIÊN CƯỜNG