Nữ Tiến sĩ được trao giải thưởng Tạ Quang Bửu 2024: 'Giải thưởng là một minh chứng cho tình yêu Vật lý dành cho tôi'

Hai nhà khoa học được vinh danh tại Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2024. Ảnh: Hoàng Chiến.

Lời nhắn nhủ với người trẻ

Phát biểu tại Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024, diễn ra sáng 15/5, nữ Tiến sĩ không giấu nổi xúc động và vui mừng: "Tôi thực sự bất ngờ và xúc động khi được trao giải thưởng Tạ Quang Bửu, giải thưởng danh giá vào bậc nhất nhì của khoa học và công nghệ Việt Nam.

Giải thưởng là một minh chứng cho tình yêu Vật lý dành cho tôi, hơn cả niềm mong đợi của tôi. Hôm nay, tôi có thể nói với các bạn trẻ rằng: Hãy dám sống vì đam mê, vì tình yêu của các bạn, rồi tình yêu sẽ được hồi đáp một cách xứng đáng nhất".

TS. Nguyễn Thị Kim Thanh - Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam là một trong 2 nhà khoa học được trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2024. Ảnh: Hoàng Chiến.

Nói về hành trình với tình yêu Vật lý, TS. Thanh cho biết, tình yêu với môn khoa học này không rõ bắt đầu từ khi nào, từ lúc học phổ thông hay đại học...

Cảm nhận rõ nét nhất tình yêu đó là khi cô theo đuổi nghiên cứu cùng các thầy giáo trong nhóm hệ điện tử tương quan mạnh tại Trung tâm Vật lý Lý thuyết, Viện Vật lý.

"Nhưng cuộc sống thì luôn không dễ dàng và tình yêu thì luôn đầy thử thách. Đã không ít lần tôi cảm thấy thất bại và muốn chuyển sang dạy học. Cho đến hiện tại, vẫn còn nhiều vấn đề mà tôi đã nghiên cứu trong một vài năm nhưng chưa hoàn thiện.

Vẫn nhớ hồi theo học chương trình đào tạo Tiến sĩ ở Pháp, khi nhóm nghiên cứu sinh và postdoc chúng tôi nói chuyện vui với nhau, tôi đã nói với anh bạn postdoc đã có bài đăng trên tạp chí Physical Review Letters (PRL - là tạp chí khoa học hàng đầu Thế giới của ngành Vật lý) rằng “Nếu tôi có bài PRL, tôi sẽ thôi nghiên cứu Vật lý”. Anh ấy hỏi “Vì sao?”. Tôi trả lời: “Vì mơ ước của tôi là có được một bài PRL, nếu đạt được rồi, tôi muốn sống mãi với hạnh phúc ngọt ngào giấc mơ thành hiện thưc đó.”

Thực sự, tôi mãi không quên cảm xúc nghẹn ngào đến khó thở khi nhận được email tạp chí PRL chấp nhận đăng bài của chúng tôi. Giấc mơ năm nào đã thành hiện thực. Tình yêu Vật lý của tôi đã được đáp lại", TS. Thanh nhớ lại.

TS. Nguyễn Thị Kim Thanh xúc động chia sẻ tại Lễ trao giải.

Động lực để tiếp tục tình yêu Vật lý

Nữ Tiến sĩ cũng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến đồng tác giả, GS. Mikhail Kiselev. Ông vừa là người thầy, là cộng sự, vừa là phản biện nghiêm khắc trong nghiên cứu, đồng thời cũng là người bạn thân thiết trong cuộc sống của cô. Nữ Tiến sĩ bày tỏ niềm tự hào về sự hợp tác 16 năm và hơn nữa của hai người.

TS. Nguyễn Thị Kim Thanh khẳng định sẽ vẫn tiếp tục nghiên cứu Vật lý chứ không ngủ vùi với hạnh phúc về một bài PRL như đã nói với bạn trước kia.

"Vẫn còn các đề tài nghiên cứu dang dở và mỗi ngày, tôi lại nhận ra rằng có nhiều vấn đề tôi có thể nghiên cứu về các mạch Kondo điện tích này. Hướng nghiên cứu này là mới và đang thu hút sự quan tâm của cả các nhà lý thuyết cũng như thực nghiệm nổi tiếng trên thế giới. Tôi luôn chào đón và sẵn sàng giúp đỡ các bạn trẻ nếu các bạn muốn dành tình yêu cho Vật lý Kondo điện tích", TS. Thanh chia sẻ.

Cô cũng khẳng định, sau buổi Lễ trao giải, cô sẽ lại quay trở về tiếp tục với công việc hàng ngày. Nhưng chỉ có một điều đã mãi mãi khác đi, đó là tình yêu mà Vật lý dành cho cô, thông qua sự đánh giá công tâm của Hội đồng ngành Vật lý và Hội đồng liên ngành, thông qua giải thưởng này, sẽ tiếp thêm rất nhiều động lực để cô tiếp tục tình yêu Vật lý, yêu các ý tưởng, các mô hình, các phép tính,...

Đồng thời, cô cũng mong chờ sẽ tiếp tục có các kết quả nghiên cứu có ý nghĩa và tầm quan trọng cao hơn nữa trong tương lai.

"Sẽ là không đủ khi tôi chỉ nói về tình yêu giữa Vật lý và tôi. Thực sự là tình yêu này được nuôi dưỡng chủ yếu bởi Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia Nafosted từ khi tôi trở về nước làm việc. Bên cạnh đó, Trung tâm Vật lý Lý thuyết, Viện Vật lý, Trung tâm Vật lý quốc tế Abdus Salam (ICTP), mạng lưới ICTP châu Á là những nơi đã góp phần nuôi dưỡng tình yêu Vật lý bền bỉ của tôi.

Cuối cùng, tôi biết ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, chia sẻ và giúp đỡ tôi trong cuộc sống thường ngày, để tôi có được ngày hôm nay.

Tôi xin kính tặng giải thưởng này như một món quà tinh thần đến bố tôi, người luôn ủng hộ tôi sống với tình yêu Vật lý của tôi", nữ Tiến sĩ xúc động chia sẻ.

Năm nay, hai nhà khoa học được vinh danh tại Giải thưởng Tạ Quang Bửu gồm:

1. TS. Nguyễn Thị Kim Thanh - Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam được trao giải thưởng qua 1 Công trình được công bố trên Tạp chí Physical Review Letters, là tạp chí khoa học hàng đầu Thế giới của ngành Vật lý.

Công trình thể hiện 3 kết quả đột phá về hướng nghiên cứu, có ý nghĩa quan trọng cho phát triển công nghệ máy tính lượng tử. GS. Kiselev (đồng tác giả của công trình) nói ý tưởng của TS Nguyễn Thị Kim Thanh là một kiệt tác tao nhã về vật lý hiện đại.

2. PGS.TS. Trần Mạnh Trí - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội được trao giải thưởng qua cụm ba công trình được công bố trên các tạp chí khoa học thuộc top 5% hàng đầu thế giới trong các ngành kỹ thuật môi trường, độc học, sức khỏe và đột biến gen - góp phần giải quyết vấn đề cấp bách mang tính toàn cầu hiện nay là ô nhiễm môi trường do sự phát tán của các hóa chất tổng hợp.

Hoàng Chiến