Nhìn lại thảm kịch rơi máy bay ở Nga khiến TT Ba Lan thiệt mạng năm 2010

Ngày 10/4/2010, chiếc Tupolev-154 của Không quân Ba Lan chở Tổng thống Lech Kaczynski (ảnh) và phu nhân cùng nhiều quan chức cấp cao khác của Ba Lan đã bị rơi gần thành phố Smolensk, miền tây nước Nga, làm toàn bộ 96 người trên máy bay thiệt mạng. Ảnh: Wikipedia.

Ngay lập tức, Nga đã lập một ủy ban điều tra do Thủ tướng khi đó là ông Vladimir Putin đứng đầu. Phía Cơ quan công tố Ba Lan cũng thành lập ủy ban điều tra độc lập về vụ tai nạn máy bay Tupolev-154. Ảnh: The Guardian.

Tháng 5/2010, sau khi xem xét đoạn ghi âm trong hộp đen của chiếc máy bay rơi ở Nga, Edmund Klich, người đứng đầu Ủy ban điều tra vụ tai nạn của Ba Lan, khẳng định sai sót của phi hành đoàn đã khiến chiếc chuyên cơ chở vợ chồng Tổng thống Lech Kaczynski và đoàn quan chức cấp cao nước này tử nạn. Ảnh: Reuters.

"Các phi công đã bỏ qua mọi cảnh báo từ hệ thống điều khiển tự động của máy bay và mạo hiểm", Ria Novosti dẫn lời Klich phát biểu với tờ Rech Pospolita. Ảnh: AP.

Tháng 6/2010, khoảng 1.300 tài liệu điều tra của Nga về vụ tai nạn máy bay làm Tổng thống Ba Lan Lech Kaczynski thiệt mạng đã được Moscow chuyển cho Warsaw. Ảnh: AP.

Theo phát ngôn viên văn phòng trưởng công tố Ba Lan Mateusz Martyniuk, tài liệu điều tra này bao gồm lời khai của các nhân chứng và hình ảnh hiện trường vụ tai nạn. Ảnh: Reuters.

Tháng 1/2011, Nga đã công bố bản báo cáo điều tra cuối cùng do các nhà điều tra nước này thực hiện về vụ tai nạn máy bay năm 2010. Ảnh: TASS.

Chủ tịch Ủy ban hàng không liên bang (IAC) của Nga khi đó Tatyana Anodina khẳng định lỗi nằm ở phi hành đoàn. Theo đó, phi hành đoàn trên chiếc máy bay Tu-154 đã từ chối hướng tới một sân bay khác do lo ngại Tổng thống Kaczynski sẽ phật lòng. Ảnh: Reuters.

Cũng theo bà Anodina, sự hiện diện của các quan chức cấp cao, gồm Tư lệnh lực lượng Không quân Ba Lan, trong buồng lái đã khiến phi hành đoàn chịu áp lực tâm lý và bị ảnh hưởng khi quyết định vẫn hạ cánh xuống Smolensk. Báo cáo khẳng định, không xảy ra vụ cháy nổ nào trước khi máy bay gặp nạn. Ảnh: Reuters.

Vào tháng 10/2016, gia đình cố Tổng thống Ba Lan Lech Kaczynski chấp thuận yêu cầu khai quật mộ cố Tổng thống từ phía cơ quan điều tra để phục vụ cho việc điều tra làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn máy bay. Ảnh: Reuters.

Tháng 4/2017, nhóm điều tra vụ rơi máy bay chở Tổng thống Lech Kaczynski đã công bố một bản phân tích mới cho thấy chiếc máy bay xấu số đã vỡ tung trên không trung trước khi rơi xuống mặt đất. Ảnh: Ria Novosti.

Ông Waclaw Berczynski, trưởng nhóm điều tra của Ba Lan, công bố trên kênh truyền hình TVP Info về kết quả phân tích mới cho thấy, chiếc máy bay đã phát nổ ngay trên không trung và rơi xuống vị trí cách xa cây bạch dương mà đội điều tra trước cho là một phần nguyên nhân gây ra tai nạn. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, trong một thông báo gửi đi hồi tháng 5/2018, Ủy ban điều tra Nga về vụ việc phủ nhận các kết luận của Ba Lan về khả năng có một vụ nổ đã xảy ra trên máy bay chở cố Tổng thống Kaczynski. Ảnh: Tang lễ của Tổng thống Lech Kaczynski và vợ ông, bà Maria, tại nhà thờ St Mary ở Krakow, Ba Lan. Ảnh: Website Tổng thống Ba Lan.

Phát ngôn viên của Ủy ban điều tra Nga lý giải rằng, không có dấu hiệu nào về tác động của chất nổ trên mặt đất được tìm thấy ngay sau thảm họa trong các thử nghiệm kỹ thuật về một vụ nổ trên không mà nước này đã tiến hành. Ảnh: Reuters.

Tháng 9/2020, các công tố viên Ba Lan đã đề nghị bắt giữ 3 nhân viên kiểm soát không lưu Nga tại sân bay Smolensk-Severnyy với cáo buộc cố tình gây ra vụ tai nạn khiến vợ chồng Tổng thống Lech Kaczynski cùng nhiều quan chức cấp cao Ba Lan thiệt mạng năm 2010. Ảnh: Vợ chồng Tổng thống Lech Kaczynski.

Phía Ba Lan tin rằng các kiểm soát viên “đã lường trước được nguy cơ xảy ra thảm họa” khi cho phép phi công Ba Lan hạ cánh. Tuy nhiên, cáo buộc trên của Ba Lan đã bị Nga bác bỏ. Ảnh: NBC.

Mời độc giả xem thêm video về thảm họa rơi máy bay tại Pakistan (Nguồn video: VTV)

An An (T.H)