Nếp Thầu Dầu, tương Hồng Kỳ góp động lực thúc đẩy xây dựng nông thôn mới nâng cao

Trong chương trình xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ gà đồi Phú Bình và các sản phẩm nông đặc sản tỉnh Thái Nguyên năm 2023 mới đây, gian hàng của xã Úc Kỳ với các sản phẩm như tương, gạo nếp Thầu Dầu, các loại bánh làm từ gạo nếp Thầu Dầu của HTX dịch vụ nông nghiệp Hồng Kỳ đã tiêu thụ hết hàng trong 2 ngày trưng bày, giới thiệu sản phẩm. Tuy nhiên, theo ông Dương Văn Duy, Giám đốc HTX Hồng Kỳ, các thành viên và bà con quê hương luôn tự tin cung cấp đủ tương, gạo nếp cho khách hàng gần xa.

Xây vững thương hiệu, mở rộng đầu ra

“Chỉ cần quý khách yêu mến HTX, yêu mến đặc sản và sản phẩm của xã Úc Kỳ thì dù gần hay xa, HTX và bà con đều cung cấp sản phẩm tới tay người tiêu dùng”, ông Duy bày tỏ.

Theo thống kê, mỗi tháng HTX Hồng Kỳ cung ứng ra thị trường trên 10.000 lít sản phẩm tương Úc Kỳ. HTX đã liên kết với gần 100 hộ dân trong xã phát triển 50 ha gạo nếp Thầu Dầu theo quy mô tập trung. Gạo nếp Thầu Dầu được dùng để làm nguyên liệu chính sản xuất tương, làm các loại bánh. Ngoài ra, HTX còn đóng gói, hút chân không để cung cấp nếp Thầu Dầu ra thị trường. Gạo nếp của HTX luôn trong tình trạng cháy hàng, cung không đủ cầu. Đáng chú ý, trước đây tương chỉ có giá 20-25 nghìn đồng/lít thì nay, qua sự đầu tư của HTX đã lên tới 40-45 nghìn đồng/lít.

Kể ra điều này để thấy chất lượng tương Úc Kỳ và gạo nếp Thầu Dầu do HTX Hồng Kỳ đứng ra sản xuất đã tạo được uy tín và thương hiệu trên thị trường như thế nào. Trước đây, xã Úc Kỳ có truyền thống sản xuất lúa nếp Thầu Dầu. Đây là giống lúa thuần cổ truyền của địa phương có mùi thơm nhẹ, hạt không quá to nhưng tròn đều, khi ăn có độ dẻo và vị đậm.

Ông Dương Văn Duy cho biết, nếp Thầu Dầu chỉ duy nhất ở xã Úc Kỳ mới sản xuất được bởi chất đất ở xã có điểm khác biệt đó là có nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là phù sa ven sông Cầu nên trong quá trình sản xuất, người dân ít phải bón phân, thuốc hóa học nhưng gạo vẫn dẻo, thơm và mang tính đặc trưng.

Tuy nhiên, giá trị của nếp Thầu Dầu tại địa phương trước đây chưa được người tiêu dùng biết đến nhiều bởi người dân chỉ sản xuất theo hình thức tự cung tự cấp, không chú trọng đến quảng bá thương hiệu.

Sản xuất tương theo lối truyền thống với các nguyên liệu đặc trưng giúp tương Úc Kỳ khẳng định được thương hiệu.

Để giải quyết vấn đề này, HTX Hồng Kỳ đã liên kết chặt chẽ với người dân để xây dựng vùng sản xuất lúa nếp Thầu Dầu tập trung và áp dụng quy trình sản xuất khoa học vào sản xuất giúp nâng cao năng suất. Trước đây, lúa nếp chỉ đạt năng suất 1,6 tạ/sào nhưng nay đã tăng lên 2 tạ/sào.

Việc tiêu thụ lúa nếp cũng thuận lợi hơn. Đặc biệt, HTX đã ký hợp đồng liên kết với HTX Bản Việt cùng trên địa bàn huyện Phú Bình để sản xuất cơm cháy, nên đầu ra và cách truyền thông đã được nhân đôi.

HTX thực hiện đóng gói, hút chân không để dễ dàng trong khâu tiêu thụ và tiếp cận khách hàng. Ban giám đốc HTX cũng xây dựng tổ sản xuất, thu mua và tiêu thụ gạo để thuận lợi trong thực hiện các kế hoạch sản xuất kinh doanh.

Khi làm tương, HTX áp dụng quy trình sản xuất truyền thống, sử dụng các chum sành, không sử dụng hóa chất, đóng chai thủy tinh để bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng. Các thành viên cũng đầu tư máy móc hiện đại để nâng cao công suất ở một số khâu như máy sấy đỗ tương, máy nghiền đỗ, tủ nấu cơm bằng điện…

Tương nếp Úc Kỳ hiện không chỉ được đưa vào các cửa hàng thực phẩm, một số siêu thị, nhà hàng mà còn được bán bằng hình thức online, thông qua các hội chợ, hội nghị xúc tiến thương mại nên đầu ra khá thuận lợi.

Sản phẩm này hiện không chỉ bảo đảm chất lượng mà còn đẹp về mẫu mã. Tương nếp của địa phương có tính đặc trưng là làm từ gạo nếp Thầu Dầu và khi ra thành phẩm, hạt gạo vẫn được giữ nguyên nhưng vẫn bảo đảm độ nhuyễn, đặc nên trông rất bắt mắt.

Nâng cao đời sống người dân, diện mạo vùng quê

Nhờ có HTX Hồng Kỳ đứng ra làm đầu mối hỗ trợ người dân sản xuất kinh doanh mà đến nay, hàng trăm hộ trong xã đã tập trung vào sản xuất nếp Thầu Dầu và làm tương. Riêng đối với những hộ làm tương có thể đạt thu nhập khoảng 100-120 triệu đồng/năm.

Theo các thành viên HTX Hồng Kỳ, hiện nay, tương có đầu ra khá thuận lợi vì người địa phương đang hướng nhiều đến sử dụng rau xanh, măng - rau đắng trong bữa cơm nên tương là thứ gia vị không thể thiếu. Nắm bắt được xu thế này, HTX và người dân đã chủ động sản xuất đáp ứng được nhu cầu của thị trường.

Nghề làm tương, sản xuất gạo nếp của HTX Hồng Kỳ đang đóng góp không nhỏ vào quá trình xây dựng nông thôn mới nâng cao tại địa phương. Đặc biệt, khi tham gia chương trình OCOP năm 2022, HTX đã có 3 sản phẩm là gạo nếp Thầu Dầu, tương Úc Kỳ và tương nếp Hồng Kỳ được công nhận đạt OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Đến nay, thu nhập bình quân của người dân tại xã Úc Kỳ là 50 triệu đồng/người/tháng. Tỷ lệ hộ nghèo còn dưới 3%. Năm 2022, xã Úc Kỳ đã hoàn thành các tiêu chí xây dựng xã nông thôn mới nâng cao và tháng 8 vừa qua, xã đã đón nhận bằng công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao.

Đồng hành cùng HTX

Chia sẻ về những kết quả đã đạt được, ông Dương Văn Duy cho rằng ngoài sự nỗ lực của các thành viên, HTX còn nhận được sự hỗ trợ rất tích cực của địa phương, các ngành chức năng trong xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, hoàn thiện bao bì, xúc tiến thương mại, ký kết hợp đồng liên kết.

Đánh giá cao mô hình sản xuất của HTX Hồng Kỳ, ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, cho biết sau khi được công nhận sản phẩm OCOP, giá trị kinh tế của các sản phẩm sẽ tăng ít nhất từ 20%. Chính vì vậy, Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, tổ chức tập huấn kiến thức về OCOP cho các HTX. Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh cũng luôn đồng hành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các HTX trong quá trình tham gia OCOP cũng như tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP của các HTX...

Với mong muốn tiếp tục phát triển các sản phẩm truyền thống của địa phương, các thành viên HTX Hồng Kỳ chia sẻ, thời gian tới sẽ tìm hiểu, đưa sản phẩm gạo nếp và tương vào nhiều hơn các siêu thị, cửa hàng nông sản trong và ngoài địa bàn. Mặt khác, HTX sẽ đầu tư thêm một số máy móc nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm đi đôi với xây dựng cửa hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm tại xã Úc Kỳ để quảng bá những sản phẩm thế mạnh của địa phương tới nhiều người tiêu dùng hơn nữa...

Tùng Lâm

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giai đoạn 2021 -2025