Giá khí đốt tăng đột biến, châu Âu lại rơi vào khủng hoảng năng lượng?

Các phương tiện truyền thông đưa tin vào tuần trước rằng cuộc đình công có thể ảnh hưởng đến 1/10 lượng LNG toàn cầu, điều này sẽ khiến giá cao hơn. Thực tế, mối đe dọa về một cuộc đình công của công nhân giàn khoan khí đốt đã đẩy giá cao hơn, một lần nữa đẩy an ninh năng lượng châu Âu vào tinh thế khó khăn.

Theo đài RT, giá khí đốt tự nhiên của Hà Lan (giá chuẩn của châu Âu) nhảy vọt lên mức cao nhất kể từ giữa tháng 6/2023 trong phiên ngày 9/8 sau thông tin về các cuộc đình công ở Australia.

Ảnh minh họa: Oilprice.

Cụ thể, giá khí đốt hợp đồng giao tháng 9 tại trung tâm giao dịch TTF ở Hà Lan trong ngày 9/8 đã nhảy vọt lên mức 47 USD/megawatt giờ, tăng gần 40% so với phiên trước đó. Giá khí đốt giảm nhẹ trong phiên ngày 10/8 xuống còn 41,6 USD/megawatt giờ.

Theo hãng CNN, giá khí đốt tự nhiên tại Mỹ tháng này cũng tăng 18%.

CNN đưa tin, giá khí đốt châu Âu biến động mạnh trong tuần này sau khi có tin liên đoàn đại diện cho hai công đoàn tại Australia, chuẩn bị cho cuộc đình công tại các cơ sở LNG của Chevron.

Nhà phân tích Tom Marzec-Manser của ICIS nói với Financial Times: “Khả năng xảy ra đình công tại các nhà máy xuất khẩu LNG ở Australia một lần nữa nhấn mạnh thực tế rằng chúng ta hiện đang ở trong một thị trường khí đốt toàn cầu hóa rõ ràng”.

"Có thể hiểu được rằng châu Âu đã lấp đầy nguồn cung cấp đường ống của Nga bằng LNG linh hoạt. Nhưng tính linh hoạt đó dẫn đến sự biến động về giá gia tăng”, ông nhận định.

Hiện dự trữ khí đốt của châu Âu đang ở mức cao kỷ lục vào thời điểm này trong năm. Trên thực tế, vài ngày trước khi có tin công nhân LNG của Úc đang cân nhắc đình công - John Kemp của Reuters đã báo cáo rằng lượng khí dự trữ cao kỷ lục này đang kìm hãm giá.

Năm ngoái, EU đã ăn mừng thành công trong nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào đường ống dẫn khí đốt của Nga. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng lục địa “may mắn” vì đón một mùa đông ấm áp bất thường, nhu cầu tiêu dùng cũng giảm dần.

Những lời ăn mừng không mất nhiều thời gian để biến thành những lời phàn nàn. Quen với khí đốt giá rẻ, người mua châu Âu phát hiện ra rằng thị trường giao ngay LNG có những quy tắc rất khác nhau, điều này cuối cùng dẫn đến giá cao, thậm chí cao hơn nhiều.

Đến cuối năm, các chính trị gia ở châu Âu phàn nàn về việc phải trả giá đắt cho khí đốt tự nhiên trên thị trường giao ngay, một số đã chốt các thỏa thuận dài hạn với Qatar và Hoa Kỳ. Ngay cả Đức, một đối thủ kiên quyết của việc tiếp tục phụ thuộc vào khí đốt, đã từ bỏ và ký các thỏa thuận dài hạn và quyết định xây dựng một nhà ga nhập khẩu LNG lâu dài.

Trừ một số đường ống nhập khẩu từ Na Uy và Azerbaijan, phần lớn khí đốt của Liên minh châu Âu trong những năm tới sẽ được lấy từ thị trường LNG quốc tế.

Điều này phản ánh rằng trong thời gian dài, giá khí đốt ở châu Âu tiếp tục tăng cao, mối đe dọa liên tục về cú sốc giá trong trường hợp nguồn cung bị gián đoạn vẫn còn hiện hữu.

Đã có những cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu vẫn chưa kết thúc.

"Cuộc khủng hoảng vẫn chưa kết thúc", Giám đốc điều hành của E.ON, một trong những tiện ích lớn nhất của Đức, cho biết vào đầu tháng này.

"Chúng ta phải tiếp tục giải quyết vấn đề thắt lưng buộc bụng. Đây là cách tốt nhất để đảm bảo khả năng chi trả cho khách hàng và cũng để đạt được khả năng cạnh tranh của xã hội và nền kinh tế", vị giám đốc nói.

Nếu Giám đốc điều hành của E.ON đang nói về chính sách thắt lưng buộc bụng - không hẳn là một ý tưởng phổ biến đối với những người tiêu dùng điện thông thường - thì tình hình phải nghiêm trọng. Điều đó cho thấy không có khả năng lớn về nguồn cung LNG dồi dào và sự cạnh tranh yếu từ châu Á sẽ làm cho hàng hóa rẻ hơn. Điều đó khiến nhu cầu hạn chế trở thành sự lựa chọn duy nhất.

Thật vậy, thắt lưng buộc bụng đã được ghi nhận từ năm ngoái. Giá khí đốt đắt đỏ vào năm ngoái khiến nhiều quốc gia châu Âu phải hạn chế tiêu dùng.

Reuters đã báo cáo vào tháng trước rằng kể từ năm ngoái, mức tiêu thụ khí đốt của châu Âu đã giảm từ 10% đến 15% so với thập kỷ trước. Sự suy giảm đặc biệt rõ rệt trong số những người tiêu dùng công nghiệp.

Tiêu thụ vẫn thấp hơn ngay cả khi giá LNG dịu xuống. Điều đó không có gì lạ vì giá thậm chí còn dịu hơn trong năm nay đã cao hơn 35% so với mức trung bình của giai đoạn 2018 đến 2021.

Những mức giá đó đã ảnh hưởng đặc biệt đến các ngành công nghiệp khó vốn là xương sống của lĩnh vực sản xuất của EU, bao gồm sản xuất thép và xi măng, phân bón và hóa dầu.

Năm ngoái, LNG chiếm 34% lượng khí đốt nhập khẩu của Liên minh châu Âu vào năm 2022, FT đưa tin. Năm nay, con số này dự kiến sẽ tăng lên 40%. Đó gần như là thị phần đường ống dẫn khí đốt của Nga ở Liên minh châu Âu trước cuộc chiến ở Ukraine vào tháng 2/2022.

Mặc dù EU đã độc lập về năng lượng, nhưng chỉ đơn giản là thay thế một hình thức phụ thuộc này bằng một hình thức phụ thuộc khác. Hình thức mới này đi đôi với tình trạng "thắt lưng buộc bụng" và mất khả năng cạnh tranh đối với một số ngành công nghiệp quan trọng nhất trên lục địa.

Điệp Nguyễn (Theo Oilprice)