Đồng đô la giữ vững vị thế 'vua tài chính toàn cầu'

Với những gì đang diễn ra, viễn cảnh đồng đô la Mỹ bị soán ngôi số một thế giới, hay quá trình phi đô la hóa được nói đến rất nhiều trong thời gian qua là điều cực kỳ viển vông.

Tháng này đồng euro kỷ niệm 25 năm tồn tại: quá trình tạo ra nền tảng kỹ thuật của nó diễn ra vào năm 1999, tiếp theo là sự ra đời của tiền giấy và tiền xu trong năm 2002.

Đồng tiền chung châu Âu - biểu tượng của sự thống nhất trong Liên minh châu Âu theo nhận xét đã thành công khi trở thành phương tiện trao đổi nội bộ trong khu vực đồng euro, gồm 20 quốc gia.

Mặc dù sự tồn tại của đồng euro không còn gặp nguy hiểm nữa sau một thời gian đối diện nguy cơ sụp đổ, nhưng đồng tiền chung này lại đạt được rất ít tiến bộ khi hướng tới mục tiêu rộng lớn hơn.

Tham vọng lớn hơn của đồng euro là thách thức vai trò của đô la Mỹ, nắm giữ vị thế đồng tiền dự trữ của thế giới, thay vào đó EUR lại đi tụt lùi. Nhà phân tích Marcus Ashworth của hãng tin Bloomberg viết về điều này.

Chống đô la hóa là một chủ đề muôn thuở, bao gồm cả đầu cơ, nhưng đồng USD vẫn là vua của tài chính thế giới. Việc sử dụng đồng euro trong các giao dịch SWIFT - hệ thống thanh toán xuyên biên giới chủ đạo trên toàn cầu đã giảm mạnh.

Cụ thể, tỷ lệ sử dụng đồng euro đã giảm xuống 22% vào cuối năm ngoái (38% vào tháng 12 năm 2022). Trong khi đồng đô la Mỹ có bước nhảy vọt tương ứng: mức độ sử dụng tăng từ 40% lên 48%.

Điều này phần lớn là do sự thay đổi trong thông lệ thị trường, khi hệ thống thanh toán SWIFT thay đổi phương pháp tính toán để đo lường chính xác hơn dữ liệu ngân hàng thương mại gửi đến Ngân hàng Trung ương Châu Âu.

Do vậy về cơ bản, đồng tiền chung của Liên minh châu Âu đã không đáp ứng được đầy đủ kỳ vọng của những người sáng lập nó.

Để khách quan, nhà phân tích lưu ý rằng việc sử dụng các loại tiền tệ khác trên thế giới cũng đã tăng lên 15% (từ 10% vào đầu năm 2023). Tỷ trọng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc tăng lên 4%, vươn lên vị trí thứ 4, trước đồng yên Nhật, trong khi đồng bảng Anh vẫn ở vị trí thứ 3.

Nhóm các nền kinh tế mới nổi - Khối BRICS sau khi mở rộng có tiềm năng trở thành đối trọng với đồng đô la Mỹ hay không? Có lẽ, nhưng rõ ràng không phải bây giờ hay ngày mai, chuyên gia Ashworth tin như vậy.

Thương mại song phương giữa Trung Quốc, Nga và phần còn lại của liên minh rất khó đánh giá, nhưng tiềm năng gia tăng rõ ràng là còn dư địa phát triển tiếp.

Theo thời gian, sự gián đoạn do ảnh hưởng của đại dịch và các vấn đề địa chính trị leo thang sẽ dẫn đến giảm giao dịch bằng cả đô la Mỹ và euro. Quá trình "phân mảnh" này sẽ làm suy yếu quyền bá chủ của đồng tiền dự trữ hiện tại.

Trong khi đó, đồng đô la thống trị và chỉ đang lấy đà. Điều này cũng được tạo điều kiện thuận lợi bởi việc châu Âu từ chối mua dầu và khí đốt của Nga, vốn trước đây được thanh toán bằng đồng euro.

Giờ đây, tất cả các khoản thanh toán đều được thực hiện bằng đô la Mỹ (ngay cả khi mua nhiên liệu ở Qatar), điều này giúp cải thiện hiệu suất và độ ổn định của USD. Vị chuyên gia chắc chắn rằng chưa có gì có thể lay chuyển được vị thế đồng tiền Mỹ.