Đề xuất mua bán vàng không dùng tiền mặt liệu có khả thi?

Nhằm minh bạch hoạt động kinh doanh vàng, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) vừa kiến nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu trình cấp thẩm quyền quy định bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các giao dịch mua bán vàng.

Cụ thể, Tổng cục Thuế cho biết, thời gian qua, ngành thuế đã triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm soát xuất hóa đơn điện tử trong thực hiện các giao dịch mua, bán vàng. Trong đó, giải pháp đáng chú ý là rà soát các cơ sở kinh doanh vàng đủ điều kiện để thực hiện áp dụng giải pháp hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền.

Theo Tổng cục Thuế, từ ngày 1/7/2022, hóa đơn điện tử đã được triển khai trên toàn quốc đối với các doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Theo đó, 100% doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh kinh doanh vàng bạc đã sử dụng hóa đơn điện tử.

Tổng cục Thuế đề xuất bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các giao dịch kinh doanh vàng

Sau hơn một năm triển khai trên toàn quốc, đã có 53.425 cơ sở kinh doanh áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Trong đó, có 5.835 cơ sở kinh doanh vàng, bạc đã thực hiện áp dụng và sử dụng trên 1,065 triệu hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Để tiếp tục tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan, ban ngành, địa phương trong công tác quản lý thuế đối với lĩnh vực kinh doanh vàng, ngoài các giải pháp của ngành thuế, Tổng cục Thuế kiến nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, trình cấp thẩm quyền quy định bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các giao dịch kinh doanh vàng, đồng thời quy định cơ chế kiểm soát các giao dịch này.

Trao đổi với VietNamNet, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, cố vấn Hội đồng Vàng thế giới tại Việt Nam, dẫn số liệu của Tổng cục Thuế cho hay, đến nay cả nước có 5.835 cơ sở kinh doanh vàng bạc triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Con số này chiếm đến 80-90% số đơn vị của ngành kinh doanh vàng bạc, cho thấy bước đầu đã kiểm soát được các đơn vị kinh doanh.

“Giờ ngành thuế lại muốn phải chuyển khoản, không thanh toán bằng tiền mặt với các giao dịch mua bán vàng là không khả thi.

Người tiêu dùng sẽ phản ứng đầu tiên, chứ không phải doanh nghiệp. Nếu mua số lượng vàng lớn hay mua vàng miếng SJC thì có thể áp dụng; nhưng nếu chỉ mua nhỏ lẻ như vàng chỉ, vàng nữ trang sẽ khó thực hiện. Bởi lẽ, không phải ai cũng có tài khoản, thẻ tín dụng”, ông Khánh cho hay.

Vị chuyên gia cũng đặt câu hỏi: Trên thực tế, chưa có ngành kinh doanh nào áp dụng quy định thanh toán không dùng tiền mặt hoàn toàn, vậy tại sao lại muốn lấy ngành vàng để áp dụng?

“Nếu đề xuất này được thực thi, còn “siết” hơn cả Nghị định 24 (về quản lý hoạt động kinh doanh vàng - PV).
Trong khi, trên thế giới, các nước chỉ khuyến khích bớt sử dụng tiền mặt, chứ chưa có quốc gia nào đưa quy định 100% mặt hàng nào đó không được mua bán bằng tiền mặt”, ông Khánh nói.

Kiến nghị bắt buộc không dùng tiền mặt mua, bán vàng.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho rằng, nếu bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các giao dịch mua bán vàng cũng không tác động nhiều đến thị trường, không khiến thị trường vàng trầm lắng.

“Nếu dùng biện pháp hành chính bắt buộc trong thanh toán giao dịch vàng miếng không dùng tiền mặt nhằm kiểm soát thị trường vàng, nó sẽ đi “ngầm” hết. Hơn nữa, việc kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ đang tiến tới ngành kinh doanh không có điều kiện, giờ lại đề xuất không dùng tiền mặt với giao dịch mua bán vàng là mâu thuẫn”, ông Khánh phân tích thêm.

Theo Công Thương, PGS. TS Ngô Trí Long - Chuyên gia kinh tế, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cho biết, đề xuất của Tổng cục Thuế là rất tốt và minh bạch. Tuy nhiên, để thực hiện được rất khó, tính khả thi thấp bởi vì không phải 100% người mua vàng đều là để đầu tư và mua với số lượng lớn.

Theo vị chuyên gia, đề xuất này chỉ phù hợp với những đối tượng mua vàng để đầu tư, mua với số lượng lớn. Ông Long cũng nêu dẫn chứng, quy định pháp luật về phòng chống rửa tiền hiện hành, các giao dịch trên 400 triệu đồng trở lên phải báo cáo Ngân hàng Nhà nước.

Do đó, nếu các cấp có thẩm quyền muốn sử dụng biện pháp quản lý này thì cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác như: Quy định một hạn mức cụ thể bắt buộc phải thanh toán không dùng tiền mặt. “Theo tôi, quy định thanh toán không dùng tiền mặt với các giao dịch vàng từ 200 triệu đồng trở lên thì sẽ khả thi và phù hợp với bối cảnh hiện nay”, vị chuyên gia nêu quan điểm.

Đồng quan điểm, ông Đinh Nho Bảng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho biết, theo chủ trương của Chính phủ hướng xã hội đến thanh toán không dùng tiền mặt, vàng là hàng hóa đặc biệt, có giá trị cao nên việc thanh toán không dùng tiền mặt là đương nhiên. Vì thế, đề xuất cấm thanh toán tiền mặt với các giao dịch vàng không tác động nhiều đến thị trường vàng.

KHÁNH LINH (t/h)