Căng thẳng Ukraine-Ba Lan: Sau 'khẩu chiến', Warsaw bắn mũi tên trúng ba đích, xoa dịu mâu thuẫn vì ngũ cốc

Dòng xe tải chở ngũ cốc nối đuôi nhau trước trạm kiểm soát biên giới Rava-Ruska, giữa Ukraine và Ba Lan. (Nguồn: Time News)

Ba Lan vừa hoàn tất các cuộc đàm phán với Lithuania để hợp lý hóa việc vận chuyển ngũ cốc của Ukraine. Theo đó, thủ tục hải quan đối với ngũ cốc Ukraine quá cảnh qua Ba Lan đến các nước thứ ba sẽ sớm được hoàn tất. “Chúng tôi đang ở giai đoạn cuối cùng để đạt được thỏa thuận với Lithuania nhằm chuyển quy trình kiểm soát từ biên giới Ukraina-Ba Lan sang các cảng của Lithuania và cuối cùng là đến các cảng của Đức để rời khỏi EU”.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Ba Lan Robert Telus vừa thông báo kết quả này trong cuộc họp báo ở Warsaw, ngày 27/9, ngay sau cuộc hội đàm qua video với người đồng cấp Ukraine Mykola Solskyi.

Ông Telus cho biết thêm, các cuộc đàm phán giữa Warsaw và Vilnius chỉ còn vài vướng mắc về kỹ thuật cần được giải quyết nốt. Và theo đó, những vấn đề còn lại để triển khai trung chuyển ngũ cốc Ukraine qua Ba Lan đến Lithuania sẽ được họp bàn vào đầu tuần tới.

“Warsaw sẽ kiểm soát tốt các thủ tục để đảm bảo rằng, số ngũ cốc sẽ không quay trở lại Ba Lan, mà chỉ giải quyết theo hướng giúp đỡ Ukraine”, Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan khẳng định.

Bộ trưởng Robert Telus còn cho biết, Ba Lan và Ukraine cũng thảo luận về khả năng dỡ bỏ lệnh cấm vận xuất khẩu ngũ cốc Ukraine sang thị trường Ba Lan và đưa ra một thủ tục gọi là “cấp phép”. Theo đó, Kiev nêu ý kiến rằng, nếu Ba Lan tuyên bố không cần loại ngũ cốc này vào cuối năm nay thì sẽ không cấp giấy phép. “Warsaw sẽ xem xét lời đề nghị này. Có vẻ đây là một hướng giải quyết tốt", ông Telus cho biết.

Tuy nhiên, người đứng đầu Ngành nông nghiệp Ba Lan nói thêm rằng, để Warsaw đồng ý với một giải pháp như vậy, thì các quy định phù hợp phải do Ba Lan xây dựng. “Chính Warsaw sẽ quyết định khi nào ngũ cốc Ukraine sẽ không vào được thị trường Ba Lan. Và cũng cần chuẩn bị thêm các cơ chế phù hợp về nông sản xuất khẩu của Ukraine trong thời gian tới, với quan điểm Kiev sẽ là thành viên EU trong tương lai”, Bộ trưởng Telus nhấn mạnh.

Trước đó, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda đã có cử chỉ xoa dịu đầu tiên với tuyên bố, mặc dù Warsaw sẽ duy trì quyền phủ quyết nhập khẩu ngũ cốc Ukraine vào thị trường Ba Lan, nhưng cho phép việc vận chuyển các sản phẩm này quá cảnh.

Chỉ vài ngày nữa thôi cuộc bầu cử Quốc hội Ba Lan sẽ bắt đầu – tuyên bố của Tổng thống Andrzej Duda là mũi tên trúng ba đích, vừa vạch ra hướng giải quyết căng thẳng với đồng minh Ukraine, vừa đảm bảo làn đường đoàn kết với châu Âu vẫn ổn, đồng thời xoa dịu các luồng ý kiến trong nước, trước cuộc bầu cử quan trọng.

“Tôi nghĩ việc chính phủ Ba Lan duy trì quyền phủ quyết bán ngũ cốc Ukraine vào thị trường Ba Lan là đúng đắn. Tuy nhiên, tôi tin chắc, chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để đảm bảo vận chuyển ngũ cốc Ukraine sang thị trường các nước thứ ba thông qua Ba Lan“, ông Duda phát biểu trước truyền thông.

“Thật không may, trong xung đột quân sự, loại ngũ cốc này hầu như không đến được những quốc gia thực sự cần nó, trong khi nó tràn ngập các thị trường như Ba Lan”, Tổng thống Andrzej Duda lưu ý.

Tổng thống Ba Lan đồng thời khẳng định, nói việc nhập khẩu ngũ cốc Ukraine đã dừng hoàn toàn là không đúng. Ông cho biết, việc quá cảnh qua Ba Lan vẫn “tiếp tục diễn ra” thông qua các hành lang đặc biệt được thiết lập cho mục đích này.

Ông Duda phân trần, tình hình khó khăn buộc Warsaw phải thực hiện các biện pháp “triệt để” để hỗ trợ nông dân trong trường hợp không có sự hỗ trợ từ Brussels - do đơn phương phủ quyết việc nhập khẩu các sản phẩm ngũ cốc của Ukraine, sau khi các hạn chế áp đặt ở cấp EU hết hạn.

Trong dịp này, Tổng thống Ba Lan cũng đã tránh chỉ trích Ukraine, sau "khẩu chiến" giữa lãnh đạo hai bên. Trước đó, ông Duda từng lỡ lời nói “chính phủ Kiev đang cố bấu víu mọi thứ có thể…”. Đáp lại, Tổng thống Ukraine Zelensky nói rằng, một số quốc gia châu Âu ngoài mặt tỏ ra đoàn kết, nhưng bên trong lại hành động theo hướng có lợi cho Nga.

Mâu thuẫn Ba Lan-Ukraine được cho là nảy sinh từ câu chuyện về vấn đề xuất khẩu ngũ cốc Ukraine. Kể từ ngày 16/9, Ba Lan quyết định đơn phương làm trái với quan điểm của EC - cấm vô thời hạn việc nhập khẩu ngũ cốc Ukraine (gồm lúa mì, ngô, hướng dương và hạt cải dầu) vào thị trường nội địa, chỉ duy trì vận chuyển quá cảnh qua lãnh thổ nước này.

Hiện tại, sau khi các hạn chế tạm thời đối với ngũ cốc Ukraine được EU tuyên bố dỡ bỏ, Kiev đã sớm đạt được các thỏa thuận với Romania và Slovakia, nhưng Ba Lan và Hungary vẫn đơn phương từ chối.

Vốn là đồng minh quan trọng trong cuộc xung đột với Nga, nhưng Ukraine đã đệ đơn khiếu nại Ba Lan lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và đe dọa phủ quyết việc nhập khẩu nông sản của Ba Lan.

Trong phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc (19/9), Tổng thống Ukraine Zelensky khẳng định Kiev đang nỗ lực bảo vệ xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine qua đường bộ và cáo buộc các màn đấu đá chính trị về nhập khẩu ngũ cốc chỉ càng khiến Nga có lợi.

Kể từ tháng 2/2022, thời điểm Nga khởi động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, Ba Lan là một trong những nước ủng hộ Kiev nhiệt tình nhất. Không chỉ viện trợ quân sự, Ba Lan còn tiếp nhận hơn 1 triệu người tị nạn từ Ukraine.

Tính đến nay, Ba Lan đã cung cấp vũ khí, tài chính và hỗ trợ nhân đạo cho Ukraine với tổng chi phí khoảng 4,54 tỉ USD, theo dữ liệu theo dõi việc ủng hộ Ukraine của Viện Kiel. Warsaw cũng đóng vai trò quan trọng trong việc vận động chính sách viện trợ vũ khí cho Ukraine, và xếp thứ sáu trong số các nước cam kết viện trợ quân sự cho Ukraine, sau Mỹ, Đức, Anh, Na Uy và Đan Mạch.

(theo Ukrinform, Time News)

Minh Anh