Bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai hướng dẫn cách hồi sinh tim phổi tại cộng đồng

Đây là những thông tin được bác sĩ Ngô Đức Hùng, Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cho biết tại Chương trình truyền thông giáo dục sức khỏe với chủ đề “Hướng dẫn kỹ năng hồi sinh tim phổi cơ bản tại cộng đồng” do Bệnh viện tổ chức, vào sáng 5/4.

Bác sĩ Ngô Đức Hùng, Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai hướng dẫn sơ cấp cứu.

"Hành động anh hùng, nhưng bạn trở thành gánh nặng cho nhiều người khác, nếu không biết cách làm đúng", bác sĩ Ngô Đức Hùng đưa ra lời cảnh báo cộng đồng khi muốn hỗ trợ thực hiện các biện pháp sơ cấp cứu cho nạn nhân.

Có không ít trường hợp người bệnh thêm cảnh bệnh nặng nề do cấp cứu sai cách, và đáng tiếc rất nhiều trường hợp do nôn nóng cứu người khác, bỏ qua yếu tố an toàn của bản thân nên đã tử vong.

Bác sĩ Hùng dẫn chứng trường hợp điển hình có một bệnh nhân ở Hải Phòng, bị tai nạn giao thông gãy đốt sống cổ, người xung quanh thấy vậy lập tức bế nạn nhân đến bệnh viện thay vì để nằm thẳng tại chỗ. Hậu quả mảnh xương vỡ cắt vào tủy sống khiến bệnh nhân bị liệt vĩnh viễn.

Một trường hợp khác, ông bố ở Nam Định thấy con sốt cao co giật, liền cho tay vào miệng để tránh trẻ cắn phải lưỡi. Nhưng ông bố lại bị con cắn sâu vào tay gây tổn thương và nhiễm trùng lên tận cổ tay, suýt phải tháo khớp…

Thậm chí năm 2022, một người đàn ông tử vong khi lao xuống biển cứu 5 du khách do không biết bơi. Hay một trường hợp, vì mải lo lắng cho tính mạng người thân mất tích ở trong lò vôi, lần lượt 8 người gồm cả người thân, hàng xóm đã đi vào lò vôi để tìm, cứu bệnh nhân, nhưng họ đều tử vong... do ngạt khí. Đây là những trường hợp tử vong cực kỳ đáng tiếc do không biết cách bảo đảm an toàn cho mình.

Bác sĩ Ngô Đức Hùng nhấn mạnh, việc có kiến thức sơ cấp cứu rất quan trọng để kịp thời hỗ trợ người bệnh không may gặp nạn. Sơ cấp cứu đúng cách, có thể cứu tính mạng người bệnh.

Mới đây, một du khách Ấn Độ đến du lịch ở Đà Nẵng bất ngờ bị ngất xỉu, ngã xuống đất, ngừng tim, mất ý thức, vệ sinh không tự chủ, đã lập tức được nữ điều dưỡng Đặng Thị Hạ (Bệnh viện Bạch Mai) cấp cứu tại chỗ một cách chuyên nghiệp và đã giúp du khách qua cơn nguy kịch.

Theo bác sĩ Ngô Đức Hùng, khi tham gia sơ cấp cứu trong mọi tình huống, hãy chú ý đến tính an toàn, đúng đắn và pháp lý. Sau cùng mới là vấn đề đạo đức. Nguyên tắc quan trọng nhất là phải bảo đảm toàn cho mình trước bởi, thời gian là vàng nhưng an toàn là mạng sống.

Bác sĩ hướng dẫn sơ cấp cứu đúng cách.

Mục đích của sơ cấp cứu là nhằm giảm thiểu các trường hợp tử vong, hạn chế tổn thương thứ phát và tạo điều kiện cho nạn nhân hồi phục. Bởi vậy, theo bác sĩ Ngô Đức Hùng, nguyên tắc chung của sơ cấp cứu phải là an toàn. Trước hết, phải bình tĩnh, bảo đảm an toàn cho bản thân và cho người bị nạn, đồng thời kêu gọi sự hỗ trợ. Ngoài ra, không di chuyển nạn nhân khi chưa có đánh giá ban đầu; đề phòng lây nhiễm bằng cách đeo găng tay hoặc sử dụng nilon khi tiếp xúc với vết thương; rửa tay trước và sau khi sơ cứu.

Bác sĩ Hùng đưa ra các nguyên tắc chung của sơ cấp cứu, là sử dụng vật dụng thay thế trong tình huống cấp cứu như làm sạch tạm thời bằng coca, rượu nếu không có cồn và bảo vệ tay bằng găng, túi nilon. Nhưng không rửa tay bằng nước ngọt hay dung dịch có nhiều đường, cũng không nên rửa tay tại các nguồn nước kênh, rạch, ao, hồ, đặc biệt là nước tù đọng, bởi chúng tiềm ẩn các ổ vi khuẩn, càng làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng cho nạn nhân hoặc cho chính người sơ cứu.

Việc sơ cấp cứu được tiến hành theo các bước: Đánh giá hiện trường; đánh giá ban đầu về tình hình nạn nhân; gọi trợ giúp (113,114,115) rồi mới sơ cứu và vận chuyển.

Ngoài các bước trên, cần chú ý 3 trường hợp: Nạn nhân vẫn còn ý thức; nạn nhân bất tỉnh nhưng vẫn còn nhịp thở và bắt được mạch; nạn nhân bất tỉnh, ngừng thở và mạch đã mất. Đối với từng trường hợp, đều có cách cấp cứu cơ bản khác nhau.

Cụ thể, đối với nạn nhân vẫn còn ý thức, tỉnh táo, khi sơ cứu cần đưa họ về tư thế cảm thấy dễ chịu nhất để hồi phục.

Đối với nạn nhân bất tỉnh nhưng vẫn còn nhịp thở và mạch, cần đưa về tư thế nằm nghiêng an toàn nếu như không có chấn thương về cột sống, nhằm bảo vệ nhịp thở.

Còn đối với nạn nhân đã bất tỉnh, ngừng thở, mạch mất, cần nắm rõ thực hiện quy trình hồi sinh tim, phổi cơ bản. Đầu tiên, cần gọi cấp cứu và đặt nạn nhân trên mặt phẳng cứng và nằm ngửa. Khi ép tim, cần lưu ý về vị trí, tốc độ cũng như cường độ ép. Lực ép đủ để lồng ngực lún xuống 5cm. Vị trí ép đúng là 1/2 dưới xương ức hoặc giữa hai núm vú. Tư thế người ép là chân quỳ, trục cánh tay vuông góc với thân mình người bệnh.

Bác sĩ Ngô Đức Hùng cũng lưu ý: Tránh trường hợp một số người khi gọi cho 114, 115 rối trí không biết nói gì. Khi gọi cho số máy khẩn cấp, cần xưng danh, rồi thông báo về loại tai nạn, tổn thương và mức độ nghiêm trọng; số lượng, giới tính, độ tuổi của các nạn nhân; tình trạng nguy hiểm tại hiện trường như có chất cháy, nổ, khí độc hay không và nói rõ địa điểm xảy ra tai nạn... để kíp cấp cứu chuẩn bị đầy đủ nhất trang thiết bị tới hiện trường.

Trong các vụ nạn lao động hay tai nạn giao thông, phải luôn chú ý tới cột sống cổ của bệnh nhân, để tránh trường hợp khiến bệnh nhân bị liệt hoàn toàn do sơ cứu sai cách.

Minh Khuê